Jednym z ważniejszych punktów w nowelizacji ustawy o VAT są nowe zasady ustalania obowiązku podatkowego. Nowelizacja zakłada znacznie silniejsze niż obecnie powiązanie momentu powstania obowiązku podatkowego z chwilą dostarczenia towaru lub wykonania usługi (dziś w praktyce obowiązek ten powstaje najczęściej w momencie wystawienia faktury, dodatkowo przewidziane są liczne wyjątki). Choć wprowadzane regulacje uproszczą zasady ustalenia momentu, w którym należy rozliczyć podatek, dla niektórych przedsiębiorców zmiana może oznaczać konieczność szybszego rozliczenia się z fiskusem (np. w przypadku usług spedycji). Co ważn, wiąże się także z koniecznością dostosowania systemów księgowych i obowiązujących procedur. Problem ten dotyczy głównie większych firm. Mają one jednak mieć więcej czasu na przygotowanie się do rewolucji w rozpoznawaniu obowiązku podatkowego. Podkomisja wprowadziła bowiem do projektu zmianę w zakresie wejścia w życie tych rozwiązań, dając przedsiębiorcom dodatkowe pół roku na dostosowanie.
Dla tzw. usług masowych istotny dzień wystawienia faktury
Kolejne wprowadzone przez podkomisje poprawki dotyczą przedsiębiorców świadczących tzw. usługi masowe (np. dostawa energii, świadczenie usług telekomunikacyjnych, najmu, leasingu, stałej obsługi prawnej i biurowej), którzy mocno protestowali przeciw zmianom w pierwotnym kształcie. Podkomisja przyjęła zmianę, która pozwoli przedsiębiorcom działającym w tych branżach na ustalanie momentu powstania obowiązku podatkowego nie na zasadach ogólnych (czyli w dniu wykonania usługi lub dostawy) lecz z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak, niż z upływem terminu płatności. Firmy te dzięki takim rozwiązaniom unikną znacznych nakładów finansowych na przebudowanie systemów księgowych.
Pozostanie nota korygująca
Gdy w fakturze pojawią się pomyłki są dwie możliwości ich naprawienia. Pierwsza to wystawienie faktury korygującej przez sprzedawcę. Druga to nota korygująca, którą może naprawić drobne błędy sam nabywca (np. niektóre dane dotyczące oznaczenia towaru lub usługi albo informacje wiążące się z nabywcą lub sprzedającym). Projekt początkowo nie przewidywał możliwości wystawienia noty korygującej, co oznaczało odejście od tego sposobu naprawiania błędów. Podkomisja przywróciła notę korygującą dodając do projektu odpowiedni przepis.
Szybsze rozliczenie VAT w transakcjach z firmami z UE
Trochę łatwiej będą mieli przedsiębiorcy dokonujący wewnątrzwspólnotowych nabyć (czyli kupujący od zarejestrowanych przedsiębiorców w innych państwach UE). Nowelizowane przepisy zakładały niekorzystne rozwiązania w zakresie możliwości odliczania podatku naliczonego przy wewnątrzwspólnotowych nabyciach. W efekcie przedsiębiorcy niejednokrotnie musieliby zapłacić podatek należny, czekając nawet kilka miesięcy na jego odliczenie.
O ile bowiem sam obowiązek rozliczenia podatku powstawałby już 15. dnia następnego miesiąca po otrzymaniu towaru (jeśli faktura wystawiona zostałaby wcześniej to w dacie jej wystawienia), o tyle na odliczenie trzeba byłoby czekać do momentu otrzymania faktury, co w przypadku transakcji dokonywanych z kontrahentami w szczególności z południa Europy (od których niejednokrotnie trzeba czekać na fakturę nawet kilka miesięcy), znacznie zachwiałoby neutralnością rozliczenia VAT-u w takich przypadkach. Zmiana przyjęta przez podkomisję nie rozwiązuje co prawda w pełni problemu. Prawo do odliczenia VAT-u powstanie w rozliczeniu za okres (miesiąc lub kwartał), w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez przedsiębiorcę towarów lub usług powstał obowiązek podatkowy, jednak szykowana regulacja zawiera istotny warunek. Prawo do obniżenia ma powstać, jeżeli podatnik otrzyma fakturę dokumentującą nabycie towarów stanowiącą u niego wewnątrzwspólnotowe nabycie, w terminie dwóch miesięcy od upływu miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy. Oznacza to, że przedsiębiorca może odliczyć VAT już w miesiącu nabycia, biorąc jednak na siebie ryzyko związane z koniecznością otrzymania faktury w ciągu dwóch miesięcy.
Przykład: Wewnątrzwspólnotowe nabycie dokonane zostało w sierpniu. Faktura dotycząca WNT wystawiona w sierpniu (tu również w praktyce mogą powstawać problemy związane z ustaleniem, czy i kiedy została wystawiona faktura). Przedsiębiorca musi naliczyć podatek i wykazać go w rozliczeniu za sierpień. W tym samym miesiącu, może także odliczyć podatek z tej transakcji. Jednak najpóźniej do końca października musi uzyskać fakturę od kontrahenta. Jeżeli mu się to nie uda, będzie zmuszony dokonać korekty rozliczenia za sierpień i zapłacić odsetki.
Faktury ustawą od 2014 r., rozporządzeniem od 2013 r.
Podkomisja co prawda przesunęła termin wejścia w życie zmian dotyczących fakturowania na 2014, ale w sumie nie ma to większego znaczenia, bo i tak wcześniej rozwiązania te wejdą w życie. Zmiany te przewidziane w ustawie zostaną wdrożone w życie w drodze rozporządzenia i mają zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2013 r. Projekt rozporządzenia ma na celu dostosowanie przepisów do zmian wprowadzonych dyrektywą Rady 2010/45/UE z dnia 13 lipca 2010r. zmieniającą dyrektywę 2006/112/WE. Zmiany generalnie uproszczą wystawianie faktur przez podatników oraz pozwolą na oszczędności związane z redukcją obowiązków administracyjnych. Dotyczą one m. in. możliwości wystawienia faktur uproszczonych (do kwoty 450 zł), wystawienia faktur VAT również przez zarejestrowanych podatników VAT zwolnionych, odejścia od obowiązku zawierania na fakturze dokumentującej sprzedaż paliwa numeru rejestracyjnego pojazdu, czy uproszczenia procedury umożliwienia wystawiania faktury przez nabywcę.
Katarzyna Rola-Stężycka, Tax Care
