O dobry wizerunek firmy powinni dbać wszyscy

Konieczność dbania o pozytywny wizerunek jest obowiązkiem nie tylko osób zajmujących stanowiska kierownicze. Obowiązek taki spoczywa również na wszystkich pracownikach, a kwestię tę reguluje art. 100 k.p. Działalność konkurencyjna, lub ujawnienie tajemnicy przedsiębiorstwa – to przykłady naruszenia tego obowiązku.

Z obowiązkami związanymi z wykonywaniem pracy zapoznać się można w art. 100 k.p. § 2. Zgodnie z tym przepisem pracownik powinien:

1. przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy,

2. przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku,

3. przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych,

4. dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę,

5. przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach,

6. przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.

Osoby mające dostęp do ważnych informacji finansowych, ekonomicznych i handlowych mają obowiązek zachowania ich w tajemnicy. Przekazanie danych zewnętrznym podmiotom albo wykorzystanie ich we własnej konkurencyjne w stosunku do pracodawcy działalności może narazić pracodawcę na szkodę. Obowiązek zachowania tajemnicy dotyczy nie tylko pracowników zajmujących stanowiska kierownicze, ale wszystkich osób zatrudnionych u danego pracodawcy.

Zgodnie z przepisem dotyczącym konieczności zachowania tajemnicy, każde działanie na szkodę pracodawcy jest traktowane jako naruszenie obowiązku nałożonego na pracownika. Jednak dla ustalenia tego naruszenia nie jest konieczne powstanie szkody, wystarczy sama możliwość powstania szkody po ujawnieniu informacji.

Dbanie o dobro zakładu pracy zawiera w sobie również powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej. Kodeks pracy reguluje zakaz konkurencji w art. 101¹ – 101⁴ k.p., zgodnie z którymi pracodawca może zawrzeć z pracownikiem umowę szczegółowo określającą tę sferę.

Niezależnie od takiej umowy pracownik, dbając o dobro zakładu pracy, powinien powstrzymać się od jakichkolwiek działań mogących naruszyć to dobro. Zgodnie z wykładnią przedstawioną w Wyroku Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 1 lipca 1998 r., I PKN 218/98, „Podjęcie działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę na czas nie określony (art. 30 § 4, art. 45 KP) zarówno wtedy, gdy pracownik prowadzi ją wbrew umowie o zakazie konkurencji (art. 101[1] § 1 KP), jak również wtedy, gdy takiej umowy strony stosunku pracy nie zawarły”.

Wykorzystanie danych o klientach pracodawcy do prowadzenie własnej działalności konkurencyjnej w stosunku do pracodawcy z pewnością stanowi naruszenie obowiązku wynikającego z art. 100 pkt 4 kp. Naruszenie takiego obowiązku może być w ekstremalnych przypadkach podstawą do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. „Prowadzenie działalności konkurencyjnej po odmowie zawarcia umowy o zakazie konkurencji oraz pomimo sprzeciwu pracodawcy jest świadomym naruszeniem przez pracownika obowiązku dbałości o dobro zakładu (art. 100 § 2 pkt 4 KP) i może stanowić uzasadnioną przyczynę rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. 52 § 1 pkt 1 KP). (Wyrok SN z 3 marca 2005 r. I PK 263/04).

Określone w art. 100 pkt 4 obowiązki mogą być traktowane szeroko. Przykładowo, w ocenie Sądu Najwyższego (wyrok z 5 kwietnia 2005 r. w sprawie I PK 208/04), organizowanie przez pracownika przejścia kilku innych pracowników do pracodawcy prowadzącego działalność konkurencyjną jest podstawą do rozwiązania umowy na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 k.p.

Bartłomiej Atys

Radca prawny w Kancelarii Prawnej Atys i Wspólnicy