Spis treści
Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne a prawo do bezpłatnych, czyli finansowanych ze środków publicznych, świadczeń opieki zdrowotnej
Zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych prawo do świadczeń w Polsce mają m.in. osoby ubezpieczone obowiązkowo, jak i osoby ubezpieczone dobrowolnie. Zatem jak wynika z powyższego, osoba nieobjęta powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym, może nabyć prawo do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, korzystając z tak zwanego "ubezpieczenia dobrowolnego". W celu zawarcia umowy należy zgłosić się do oddziału wojewódzkiego NFZ oraz wypełnić wniosek o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym i podpisać dwa egzemplarze umowy. Należy zabrać ze sobą dokument tożsamości oraz dokument potwierdzający ostatni okres ubezpieczenia. Może to być np. :
- zaświadczenie z zakładu pracy potwierdzające opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne,
- potwierdzenie dowodu wpłaty ostatniej składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej,
- zaświadczenie potwierdzające fakt ubezpieczenia z urzędu pracy, itp.
Jeżeli osoba nie była ubezpieczona przez okres powyżej trzech miesięcy, objęcie ubezpieczeniem dobrowolnym uzależnione jest od wniesienia opłaty dodatkowej. Wysokość tej opłaty zależy od czasu, w którym dana osoba nie była objęta ubezpieczeniem zdrowotnym. Jeżeli przerwa w ubezpieczeniu zdrowotnym i opłacaniu składek wynosiła nieprzerwanie:
- od 3 miesięcy do roku – opłata wynosi 20% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki.
- powyżej roku do 2 – opłata wynosi 50% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki.
- powyżej 2 lat do 5 lat – opłata wynosi 100% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki.
- powyżej 5 lat do 10 lat – opłata wynosi 150% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki.
- powyżej 10 lat – opłata wynosi 200% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki.
W uzasadnionych przypadkach, na wniosek osoby ubezpieczającej się dyrektor oddziału wojewódzkiego NFZ może odstąpić od pobrania opłaty dodatkowej lub rozłożyć ją na raty miesięczne, jednak nie więcej niż na dwanaście rat.
Po zawarciu umowy należy udać się do oddziału lub inspektoratu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, żeby złożyć właściwe druki ZUS ZZA (Zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego) a jeśli zgłasza się członków rodziny – druk ZUS ZCNA (Zgłoszenie danych o członkach rodziny dla celów ubezpieczenia zdrowotnego). Osoba ubezpieczająca się dobrowolnie musi pamiętać o obowiązku zgłoszenia do ubezpieczenia członków rodziny, którzy nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu. Co istotne, składka na ubezpieczenie nie będzie z tego powodu wyższa.
W przypadku ubezpieczenia dobrowolnego, podstawą wymiaru składki jest kwota deklarowanego miesięcznego dochodu, nie niższa jednak od kwoty odpowiadającej przeciętnemu miesięcznemu wynagrodzeniu w sektorze przedsiębiorstw z poprzedniego kwartału, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanemu przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Monitorze Polskim i podawanemu przez GUS po 15. dniu miesiąca rozpoczynającego kolejny kwartał na stronie internetowej www.stat.gov.pl.
Przykładowo:
zgodnie z obwieszczeniem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 20 stycznia 2016 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku w IV kwartale 2015 r. wyniosło 4280,80 zł. Wysokość składki wynosi 9% podstawy wymiaru, więc składka na ubezpieczenie zdrowotne za miesiące: styczeń, luty i marzec 2016 r. wynosi 385,27 zł.
Dla pewnej grupy osób, które chcą się ubezpieczyć dobrowolnie, są inne podstawy wymiaru składki:
- dla osoby zgłaszającej wolontariusza – kwota odpowiadająca minimalnemu wynagrodzeniu;
- dla cudzoziemców – studentów i uczestników studiów doktoranckich, absolwentów, którzy odbywają w Polsce obowiązkowy staż, dla odbywających staż adaptacyjny, a także członków zakonów, alumnów wyższych seminariów duchownych i teologicznych, postulantek, nowicjuszy i juniorystów zakonów i ich odpowiedników oraz dla odbywających kursy języka polskiego lub kursy przygotowawcze do podjęcia nauki w języku polskim – kwota odpowiadająca wysokości świadczenia pielęgnacyjnego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych.
Odliczenie od podatku składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne
Jak już wyżej wspomniano, osoba będąca stroną umowy dobrowolnego ubezpieczenia społecznego może składki na ubezpieczeni zdrowotne odliczyć od podatku. Należy jednak pamiętać, że wartość odliczenia nie może przekroczyć wartości obliczonego podatku.
Podstawa prawna:
Art. 68, art. 79, art. 84, art. 95 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.).