Wyniki, osiągnięte przez podmioty gospodarcze zatrudniające 50 i więcej osób były w roku 2001 gorsze, aniżeli w roku poprzedzającym. tj.2000. Sumaryczny wynik finansowy brutto wyniósł 6,4 mld zł. wobec 18,4 mld w roku 2000, wskaźnik poziomu kosztów wyniósł 99,3 proc. (wobec 98,1 proc.), wskaźnik rentowności netto obniżył się do minus 0,3 proc. (z plus 0,7 proc. ). Istnieje prawdopodobieństwo pogorszenia tych wskaźników w roku 2002. W tej sytuacji bierna postawa byłaby przyzwoleniem na dalszą degradację wielu firm, a tym samym i całej gospodarki.
W przyjętym przez rząd programie \\\"Przedsiębiorczość- Rozwój – Praca\\\" przedstawione zostały działania, mające doprowadzić do ożywienia gospodarczego. Część ustaw, niezbędnych dla realizacji tego programu została już uchwalona przez Sejm, pozostałe są w trakcie prac w Sejmie, bądź są przygotowywane. Jest to jednak program kompleksowy, zakrojony na dłuższy horyzont czasowy, podczas gdy aktualna sytuacja wymaga interwencji szybkiej, wręcz natychmiastowej. Stąd też pakiet działań antykryzysowych, potocznie zwany \\\’planem Kołodki\\\’. Ustawa oddłużeniowa jest częścią tego planu, inne wynikające z niego projekty ustaw – w tym ustawa wprowadzająca instytucję kredytu podatkowego dla małych firm, rozpoczynających działalność, jak też ustawa o pomocy publicznej dla przedsiębiorstw o szczególnym znaczeniu dla rynku pracy – są już w Sejmie, w końcowej fazie procesu legislacyjnego.
Z dobrodziejstw ustawy oddłużeniowej skorzystać mogą podmioty gospodarcze bez względu na ich formę organizacyjną, czy strukturę własności które, spełniając kryteria restrukturyzacji zapisane w ustawie, zalegają ze spłatą określonych należności względem sektora publicznego. Te należności, to m.in. nie wpłacone do budżetu podatki (np. dochodowy od osób fizycznych, osób prawnych, od towarów i usług, akcyzowy), a także niezapłacone cło oraz wpłaty z zysku.
Druga grupa należności to nie zapłacone składki na rzecz funduszy celowych, takich jak Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (potocznie mówiąc – składka na ZUS), Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska. Zróżnicowanie źródeł finansowania składek na FUS w następstwie reformy systemu ubezpieczeń społecznych powoduje, iż zróżnicowany jest również przewidziany ustawą zakres składek, objętych restrukturyzacją. Ustawa precyzuje to zróżnicowanie.
RESTRUKTURYZACJA dotyczy należności znanych, tj. takich, które wynikają z ewidencji prowadzonej przez organ, do którego należności są wpłacane (np. urząd skarbowy czy oddział ZUS) lub też z innych danych w posiadaniu tego organu, np. zeznań, deklaracji, decyzji, postanowień. Liczy się stan zadłużenia na dzień 30 czerwca 2002 r.
NALEŻNOŚCIAMI podlegającymi restrukturyzacji mogą ( choć nie muszą) być również należności będące przedmiotem sporu przedsiębiorcy z organem – decyzja należy tu do przedsiębiorcy, który może złożyć wniosek o wyłączenie spornej należności z oddłużania, bądź też wycofać wniosek (odwołanie, skargę) i tym samym zakończyć spór. Oddłużeniu podlegają również należne odsetki za zwłokę.
WSZCZĘCIE postępowania oddłużeniowego następuje na wniosek przedsiębiorcy, złożony w terminie 45 dni od wejścia w życie ustawy. Wniosek winien być złożony do organu I instancji, właściwego terytorialnie i ze względu na rodzaj zobowiązań, objętych restrukturyzacją. Gdy przedsiębiorca zechce się oddłużyć z różnych tytułów, (np. podatki, składki ZUS, składki na PFRON itp.) winien złożyć odrębne wnioski restrukturyzacyjne do różnych organów restrukturyzacji, każdemu z nich jednak musi wskazać pozostałe organy, do których złożył swoje wnioski. Postępowanie restrukturyzacyjne w zakresie zobowiązań podatkowych oraz wpłat z zysku prowadzić będzie urząd skarbowy (ten, który przyjmie wniosek), a w zakresie cła -urząd celny. Należności dla funduszy celowych objąć można jednym wnioskiem, złożonym w oddziale ZUS.
45 DNI tyle ma organ restrukturyzacyjny na rozpatrzenie wniosku (od daty wpływu) i jego ocenę. Jeżeli jej wynik będzie dla przedsiębiorcy pozytywny, otrzyma on od organu warunki restrukturyzacji, zawierające m. in. ogólną kwotę należności podlegająca oddłużeniu oraz wysokość opłaty restrukturyzacyjnej.
WNIESIENIE OPŁATY– 1,5 proc. (sektory tzw. wrażliwe) bądź 15 proc. (pozostali) od sumy należności objętych restrukturyzacją – jest jednym z warunków oddłużenia. Opłatę należy wnieść w ciągu 30 dni od doręczenia decyzji o warunkach oddłużenia. W szczególnie uzasadnionych przypadkach opłata może być rozłożona na raty, ale termin ostatniej raty nie może przekraczać 11 miesięcy od dnia doręczenia decyzji.
PREMIA PODATKOWA dla małego przedsiębiorcy \\\"duszonego\\\" długami, ze spłatą których zalegają mu kontrahenci, to swoiste novum w polskim prawie gospodarczym. W myśl ustawy tego rodzaju przedsiębiorca ma prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu wierzytelności nie uregulowane przez dłużników przez okres co najmniej 90 dni od dnia powstania zobowiązań. (Mogą to być zatem wierzytelności z poprzednich lat podatkowych). Z tego przywileju mogą skorzystać także przedsiębiorcy średni i duzi, jeżeli mają długotrwałe należności (co najmniej 50%) od przedsiębiorców z sektora \\\’wrażliwego\\\’ (górnictwo, hutnictwo, zbrojeniówka i PKP).
Premia podatkowa jest regulacją jednorazową, mogą z niej skorzystać przedsiębiorcy, którzy nie mają zaległości podatkowych względem budżetu państwa oraz w pełni wywiązali się z płatności wymaganych składek na ubezpieczenia społeczne.
