26 lutego 2013 r. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę kasacyjną Ministra Finansów, który domagał się uznania, że przedsiębiorca zagraniczny prowadzący w Polsce oddział nie ma prawa do odliczania podatku VAT od wydatków ponoszonych przez oddział w związku z czynnościami wykonywanymi na rzecz swojej centrali. Rozstrzygnięcie NSA ma istotne znaczenie dla wszystkich przedsiębiorstw zagranicznych, które zlokalizowały w Polsce centra usług wspólnych, serwisowych, jednostki doradcze, inżynierskie, a także oddziały do wspierania sprzedaży na naszym rynku.
„Niedawny wyrok NSA ma duże znaczenie dla optymalizacji podatkowej wielu przedsiębiorstw” – wyjaśnia Tomasz Hatylak, doradca podatkowy z kancelarii Squire Sanders Świecicki Krześniak w Warszawie. „Dotyczy wszystkich przedsiębiorców prowadzących działalność w Polsce w oparciu o oddziały lub zarejestrowanych w Polsce dla celów VAT. W praktyce oddziały są tworzone dla celów świadczenia usług niematerialnych (takich jak usługi inżynieryjne, badawczo-rozwojowe), wdrażania dużych projektów inwestycyjnych czy realizacji określonych czynności dla podmiotów z grupy kapitałowej (na przykład obsługa roszczeń gwarancyjnych, serwis producencki, wsparcie sprzedaży lub dystrybucji). W każdym z tych przypadków oddziały z reguły ponoszą koszty towarów i usług nabywanych w kraju, a związanych z działalnością prowadzoną przez swoje jednostki centralne za granicą. Biorąc pod uwagę zasady unijnego systemu VAT można łatwo wykazać związek pomiędzy zakupami realizowanymi przez oddział w kraju a działalnością gospodarczą wykonywaną przez jednostkę centralną za granicą. Taki związek powinien być wystarczającą przesłanką do uznania, że podatek VAT od zakupu towarów i usług w Polsce podlega odliczeniu”.
Tymczasem organy podatkowe od pewnego czasu zaczęły stosować skrajnie niekorzystną interpretację przepisów. W ocenie urzędów skarbowych oddział i jednostka centralna to ten sam podmiot prawny (oddział nie ma odrębnej osobowości prawnej ani podatkowej. Zatem rozliczenia wewnętrzne pomiędzy jednostką centralną a oddziałem nie mogą być kwalifikowane jako czynności podlegające VAT, a podatek VAT naliczony związany z takimi czynnościami nie powinien podlegać odliczeniu z uwagi na brak związku z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu. Taka interpretacja, nawiązująca do wykreowanej zasady „terytorialności” VAT prowadziła do zakwestionowania odliczenia VAT dla szeregu podatników zagranicznych; wydano szereg niekorzystnych interpretacji indywidualnych, z których część nie została jeszcze uchylona przez sądy administracyjne.
„Stanowisko NSA z dnia 26 lutego 2013 r. jasno określa, że zasady wspólnego systemu VAT i wydane na ich podstawie polskie przepisy ustawy o VAT nie mogą prowadzić do naruszenia zasady neutralności podatku dla podmiotów prowadzących transgraniczną działalność gospodarczą na terenie UE” – dodaje Tomasz Hatylak. „W mojej ocenie jest to istotny argument w sporach z organami podatkowymi. NSA po raz pierwszy zajął się rozstrzygnięciem ważnego problemu prawnego, który wcześniej był istotnym ograniczeniem finansowym dla wielu przedsiębiorców zagranicznych prowadzących w Polsce działalność gospodarczą”.
Wyrok NSA sygn. akt I FSK 493/12 jest prawomocny.
Tomasz Hatylak, doradca podatkowy z kancelarii Squire Sanders Święcki Krześniak – pełnomocnik oddziału spółki, która była stroną w przedstawionej sprawie.
