Bundesfinanzhof, czyli niemiecki sąd najwyższy w dziedzinie podatków, który rozstrzygał sprawę w ostatniej instancji zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości WE (ETS) z pytaniem, czy państwo członkowskie może uzależnić możliwość odliczenia od podatku od warunku posiadania przez obdarowanego siedziby na terytorium kraju.
Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że jeżeli podatnik ubiega się w państwie członkowskim o możliwość odliczenia od podatku darowizn dokonanych na rzecz organizacji mających siedzibę w innym państwie członkowskim i uznanych tam za organizacje pożytku publicznego, darowizny te wchodzą w zakres postanowień traktatu dotyczących swobodnego przepływu kapitału, nawet jeśli są dokonywane w naturze w postaci przedmiotów codziennego użytku. Artykuł 56 WE sprzeciwia się przepisom państwa członkowskiego, na podstawie których, w odniesieniu do darowizn dokonanych na rzecz organizacji uznanych za organizacje pożytku publicznego, skorzystanie z odliczenia od podatku jest przyznane tylko w stosunku do darowizn dokonanych na rzecz organizacji mających siedzibę na terytorium kraju, bez jakiegokolwiek umożliwienia podatnikowi wykazania, że darowizna dokonana na rzecz organizacji mającej siedzibę w innym państwie członkowskim spełnia warunki nałożone przez te przepisy w celu przyznania tej korzyści.
Wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 27 stycznia 2009 r. w sprawie C-318/07 – Hein Persche przeciwko Finanzamt Lüdenscheid (Niemcy)
W swoim orzeczeniu Trybunał Sprawiedliwości zbadał, czy możliwość odliczenia od podatku darowizn transgranicznych wchodzi w zakres swobodnego przepływu kapitału gwarantowanego przez prawo wspólnotowe. Uznał on w tym względzie, że jeżeli podatnik ubiega się w państwie członkowskim o możliwość odliczenia od podatku darowizn dokonanych na rzecz organizacji mających siedzibę w innym państwie członkowskim i uznanych tam za organizacje pożytku publicznego, darowizny te wchodzą w zakres postanowień traktatu dotyczących swobodnego przepływu kapitału nawet, jeżeli są dokonywane w naturze w postaci przedmiotów codziennego użytku. Z racji tego, że możliwość uzyskania odliczenia od podatku może mieć istotny wpływ na postawę darczyńcy, brak możliwości odliczenia w Niemczech darowizn dokonanych na rzecz organizacji uznanych za organizacje pożytku publicznego, pod warunkiem, że mają one siedzibę w innych państwach członkowskich, może mieć wpływ na gotowość niemieckich podatników do dokonywania darowizn na ich rzecz. Przepis ten stanowi, więc ograniczenie swobodnego przepływu kapitału, które jest co do zasady zakazane.
Według Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości ograniczenie to nie jest uzasadnione. Trybunał stwierdził, że państwo członkowskie w ramach swoich przepisów dotyczących możliwości odliczenia od podatku darowizn może zastosować odmienne traktowanie pomiędzy organizacjami uznanymi za organizacje pożytku publicznego krajowymi i tymi mającymi siedzibę w innych państwach członkowskich, jeżeli te ostatnie służą celom innym niż nakazane przez jego własne przepisy. Prawo wspólnotowe nie nakłada na państwa członkowskie obowiązku, aby organizacje zagraniczne uznane w państwie członkowskim ich pochodzenia za organizacje pożytku publicznego były automatycznie uznawane za takie na ich terytorium. Jeżeli jednak organizacja pożytku publicznego uznana za taką w jednym państwie członkowskim Unii Europejskiej spełnia przesłanki ustanowione w tym celu przez ustawodawstwo drugiego państwa członkowskiego i ma na celu promocję identycznych interesów Wspólnoty, tak że może być uznana za organizację pożytku publicznego w tym ostatnim państwie członkowskim, organy tego państwa członkowskiego nie mogą odmówić tej organizacji prawa do równego traktowania z tego tylko powodu, iż nie ma ona siedziby na jego terytorium.
Europejski Trybunał Sprawiedliwości orzekł, iż swobodny przepływ kapitału sprzeciwia się przepisom państwa członkowskiego na podstawie, których – w odniesieniu do darowizn dokonanych na rzecz organizacji uznanych za organizacje pożytku publicznego – skorzystanie z odliczenia od podatku jest przyznane tylko w stosunku do darowizn dokonanych na rzecz organizacji mających siedzibę na terytorium kraju, bez jakiegokolwiek umożliwienia podatnikowi wykazania, że darowizna dokonana na rzecz organizacji mającej siedzibę w innym państwie członkowskim spełnia warunki nałożone przez te przepisy w celu przyznania tej korzyści. Zatem nie wolno ograniczać możliwości odliczenia od podatku darowizn dokonanych na rzecz organizacji pożytku publicznego tylko do organizacji mających siedzibę na terytorium kraju.
Zakwestionowanych przepisów krajowych nie uzasadnia też konieczność zachowania skuteczności kontroli podatkowych, ponieważ nic nie stoi na przeszkodzie, by zainteresowane organy podatkowe domagały się od podatnika wszelkich dowodów, które uznają za konieczne do oceny, czy spełnione są przesłanki dla możliwości odliczenia wydatków przewidziane przez dane przepisy i czy żądane odliczenie może w związku z tym być przyznane. Trybunał orzekł, że nie jest sprzeczne z zasadą proporcjonalności ograniczanie państwa członkowskiego darczyńcy w badaniu lub zlecaniu badania, gdy podatnik ubiega się o skorzystanie z możliwości odliczenia darowizn, których dokonał na rzecz organizacji mających siedzibę w innym państwie członkowskim, przestrzegania warunków nałożonych na krajowe organizacje pożytku publicznego. Państwo członkowskie darczyńcy powinno badać przestrzeganie warunków nałożonych na krajowe organizacje pożytku publicznego.
