Zakwestionowany przepis sankcjonuje nieujawnienie właściwemu organowi przedmiotu opodatkowania albo podstawy opodatkowania, co prowadzi do uszczuplenia podatku. Stan taki powoduje, że czyny podatników, którzy podlegają administracyjnej odpowiedzialności podatkowej, skutkiem której pobiera się od nich zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 75% dochodu, są jednocześnie kwalifikowane jako przestępstwa albo wykroczenia, zagrożone karami określonymi w kodeksie karnym skarbowym. Odpowiedzialność karna skarbowa podatników staje się konkurencyjna względem odpowiedzialności administracyjnej, która polega na obciążeniu ich finansową sankcją podatkową. Według sądu pytającego prowadzi to do zbiegu administracyjnej odpowiedzialności podatkowej oraz odpowiedzialności za przestępstwa albo wykroczenia skarbowe. Skutkiem zbiegu tych odpowiedzialności jest kumulacja sankcji podatkowych i karnych skarbowych, czego konsekwencją jest podwójne karanie tej samej osoby za to samo zachowanie. Jest to sprzeczne z zasadą subsydiarności prawa karnego skarbowego.
W opinii sądu pytającego w prawie karnym skarbowym nie przewidziano mechanizmu, który pozwoliłby uniknąć pociągnięcia podatnika do odpowiedzialności karnej skarbowej po uprzednim ukaraniu go podatkową sankcją administracyjną. Dochodzi więc do naruszenia zasady niekarania dwukrotnie za to samo, co skutkuje nadmierną represyjnością.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 54 ustawy z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy w zakresie, w jakim przewiduje odpowiedzialność karną za przestępstwo skarbowe albo wykroczenie skarbowe podatnika będącego osobą fizyczną, któremu za ten sam czyn, polegający na uchyleniu się od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych przez nieujawnienie właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub niezłożenie deklaracji – z narażeniem przez to podatku na uszczuplenie – wymierzono uprzednio zryczałtowany podatek dochodowy na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych w wysokości 75% dochodu, jest zgodny z art. 2 konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny nie podzielił zarzutów sądu pytającego, jakoby stan prawny, w którym za to samo naruszenie prawa, polegające na uchylaniu się od obowiązku podatkowego przez nieujawnienie źródła przychodów, podatnika spotykają dwie sankcje – wyższy od wymierzonego na ogólnych zasadach podatek i kara za przestępstwo skarbowe albo wykroczenie skarbowe, orzekana przez sąd na podstawie art. 54 k.k.s., naruszał zakaz podwójnego czy wielokrotnego karania za to samo bądź stanowił nieproporcjonalną reakcję państwa na naruszenie prawa, godząc przez to w art. 2 konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny nie zgodził się ze stanowiskiem sądu, jakoby rzeczony podatek był rodzajem kary. Zryczałtowany podatek od dochodów z nieujawnionych źródeł lub dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach jest wymierzany w sytuacji, gdy przyrost majątku podatnika lub ponoszone przez niego wydatki nie znajdują pokrycia w jego dochodach przedstawionych do opodatkowania w danym okresie. Bywa i tak, że znaczny majątek nabywa lub ponosi duże wydatki osoba, która w ogóle nie figuruje w ewidencji organów skarbowych jako podatnik. W sytuacji, gdy osoba nie uzasadni w wiarygodny sposób źródeł pokrycia swoich wydatków lub przyrostu majątku, organ podatkowy, na podstawie tych zewnętrznych znamion majątkowych, ustala wysokość dochodu i wymierza od niego podatek w wysokości 75%. Należy uwypuklić, że jeśli sam organ ujawni źródła dochodu lub uczyni to podatnik, zostanie mu wymierzony podatek na ogólnych zasadach, a nie podwyższony.
Wyższa stawka tego szczególnego podatku zryczałtowanego jest uzasadniona tym, że obok niego nie wymierza się odsetek za zwłokę w uiszczeniu podatku dochodowego, a także tym, że organ podatkowy ponosi koszty ustalania dochodu. Celem tego podatku jest przede wszystkim zrekompensowanie budżetowi państwa uszczuplenia podatku i odsetek. Pewna dolegliwość, która mieści się w 75% stawce podatkowej, ma na celu przede wszystkim prewencję – skłonienie do rzetelnego wywiązywania się z obowiązku podatkowego, gdyż niezapłacenie podatku ma się nie opłacać. Państwo ma obowiązek, który wynika z art. 84 konstytucji, egzekwowania od wszystkich podatników wywiązywania się z obowiązku podatkowego, gdyż środki pochodzące z podatku są podstawą utrzymania i sprawnego funkcjonowania państwa, które jest dobrem wszystkich obywateli. Wymaga tego także sprawiedliwość społeczna oraz zasada uczciwej konkurencji w gospodarce rynkowej.
Zryczałtowany podatek jest także jednym z instrumentów zwalczania tzw. szarej strefy czyli nielegalnej lub "pół" legalnej działalności gospodarczej, często na granicy przestępczości. Gdyby reakcja państwa na uchylanie się od płacenia podatków polegała tylko na podwyższeniu stawki podatkowej od dochodu z nieujawnionych źródeł albo tylko na odpowiedzialności karnej skarbowej, oznaczałoby to uprzywilejowanie podatników płacących podatek, którzy dopuścili się jednak błędów w samoobliczniu podatku lub nie dotrzymali terminu zapłaty, do którego muszą zapłacić brakującą należność podatkową wraz z odsetkami, a ponadto podlegają ukaraniu.
