W poprzednim stanie prawnym twórcy mogli określić koszty uzyskania przychodu w zryczałtowanej wysokości 50% w trzech przypadkach:
• otrzymania zapłaty przez twórcę za przeniesienie prawa własności wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego,
• otrzymania zapłaty z tytułu opłaty licencyjnej otrzymanej w pierwszym roku trwania licencji od pierwszej jednostki, z którą zawarto umowę licencyjną, w związku z wcześniej wymienionymi prawami na dobrach niematerialnych,
• otrzymania zapłaty z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami. Obecnie ustawa zakłada ograniczenie prawa do zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów przez twórców do połowy górnej granicy pierwszego przedziału skali podatkowej, czyli do kwoty 42.764 zł.
Powyższy limit dotyczy łącznych dochodów, do których mają zastosowanie 50% koszty uzyskania przychodów w danym roku podatkowym. Przychody te mogą wynikać zarówno ze stosunku pracy, jak i umów cywilnoprawnych.
Nie oznacza to jednak, że koszty uzyskania przychodów nie mogą zostać ustalone wyżej. Koszty te mogą przekraczać zarówno próg 42.764 złotych, jak i próg 50% faktycznie poniesionych kosztów uzyskania przychodu, o ile podatnik udokumentuje na zasadach ogólnych poniesienie tych wyższych kosztów uzyskania przychodu.
Ponadto, przewidziano również mechanizm rezygnacji przez pracownika z ryczałtowych kosztów. W tym wypadku, pracownik musi złożyć płatnikowi pisemne oświadczenie o rezygnacji z ich stosowania. Pracodawca przy obliczaniu zaliczki nie stosuje ryczałtowych kosztów uzyskania przychodów, począwszy od miesiąca następującego po miesiącu złożenia oświadczenia. Oświadczenie to składa się odrębnie dla każdego roku podatkowego. Analogicznie, tego typu oświadczenie można złożyć innym płatnikom niż pracodawca. Pozwoli to uniknąć sytuacji, w której podatnik uzyskujący przychody obejmujące 50% kosztów uzyskania przychodów, zobowiązany będzie do znacznej dopłaty podatku po złożeniu rocznego zeznania podatkowego.
Podsumowując, zmiana w ustawie o PIT jest niekorzystna dla twórców uzyskujących łączny przychód z trzech wcześniej wymienionych tytułów, przekraczający górną granicę pierwszego progu podatkowego. Jeśli ponoszą oni rzeczywiste, wysokie koszty uzyskania przychodów, powinni prowadzić staranną ewidencję ponoszonych wydatków i gromadzić związana z nimi dokumentację, by móc odliczyć wydatki ponad ustawową granicę.
Przykład nr 1
Piotr K. zatrudniony na umowę zlecenia uzyskał przychód w wysokości 25.000 zł tytułem opłaty licencyjnej za stworzony program komputerowy. Łączne ryczałtowe koszty uzyskania przychodu nie przekraczają więc 1/2 kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej. Tym samym, płatnik zastosuje 50% koszty uzyskania przychodu do całej kwoty. Faktycznie poniesione koszty uzyskania przychodu Piotra K. są istotnie niższe od ryczałtowych, dlatego nie gromadzi on ich dokumentacji.
Przykład nr 2
Adrian M. zatrudniony na trzech umowach zlecenia uzyskał łączny przychód w wysokości 120.000 zł tytułem przeniesienie prawa własności wynalazku. Łączne ryczałtowe koszty uzyskania przychodu przekraczają 1/2 kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej, mimo że 50% koszty uzyskania przychodu z każdej umowy z osobna są niższe niż 42.764 zł. Adrian M., chcąc uniknąć dopłaty podatku po złożeniu rocznego zeznania podatkowego, postanowił złożyć u jednego ze zleceniodawców oświadczenie, iż rezygnuje z ryczałtowych kosztów uzyskania przychodu.
Edgar Drozdowski
Aplikant radcowski,
w Kancelarii Prawniczej Włodzimierz Głowacki i Wspólnicy sp.k.
