Okulary przeciwsłoneczne w okresie letnim to dla kierowcy podstawa. Przedsiębiorca, który w związku z działalnością swojej firmy przemierza wiele kilometrów, w słoneczne dni potrzebuje ich niemal na równi z wodą do picia. Grafik komputerowy czy informatyk, którzy codziennie wiele godzin spędzają przed komputerem, osłabiając wzrok, często potrzebują z kolei okularów korekcyjnych. Bez nich nie mogą pracować i wykonywać swojej działalności. Fiskus nie podziela jednak tej opinii, traktując zakup okularów jako wydatek osobisty. Organy skarbowe bardziej restrykcyjne niż ustawa
Do kosztów podatkowych można zaliczyć wszelkie wydatki, które zostały właściwie udokumentowane i są ponoszone w celu uzyskania przychodu. Wyjątki od tej zasady zostały wymienione w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W katalogu tym nie znajdują się okulary, co mogłoby sugerować, że gdy są one niezbędne do wykonywania czynności związanych z firmą, można je zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Innego zdania jest jednak fiskus i sądy. W interpretacjach konsekwentnie podkreślany jest jednak brak bezpośredniego związku pomiędzy zakupem okularów, a możliwością uzyskania przychodów.
„Konstrukcja kosztów uzyskania przychodów oparta jest zatem na swoistej klauzuli generalnej, zgodnie z którą podatnik ma możliwość odliczania dla celów podatkowych wszelkich kosztów, pod tym jednak warunkiem, że wykaże ich bezpośredni związek z prowadzoną działalnością, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Zatem generalną zasadą prawa podatkowego w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych jest ścisłe powiązanie kosztów ponoszonych przez podatnika z celem osiągnięcia przychodów, przy czym cel ten musi być widoczny, a ponoszone koszty winny go bezpośrednio realizować lub co najmniej winny go zakładać jako realny.” – interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 27.01.2009 r., nr IPPB1/415-1312/08-2/EC.
Okulary nie tylko do pracy
Przedsiębiorca, który korzysta z okularów w godzinach działalności swojej firmy, wykorzystuje je także poza pracą do celów osobistych – przynajmniej ma taką możliwość i fiskus nie daje się przekonać, że może być inaczej. Tak było np. w rozpatrywanej sprawie radcy prawnego, który wskazał, że w związku z prowadzoną działalnością musi czytać ogromną liczbę dokumentów. Argumentował również, że z okularów korzysta tylko w czasie pracy w kancelarii i w sądzie. To jednak nie przekonało fiskusa, który stanowczo powiedział „nie” dla zaliczenia tego wydatku do kosztów uzyskania przychodów: „(…) wydatek na zakup okularów korekcyjnych ma na celu ochronę zdrowia. Wydatki na ochronę zdrowia należą do wydatków o charakterze osobistym. W sytuacji zaistnienia wady wzroku, czy też jej pogłębiania się osoba fizyczna jest zmuszona do poczynienia zakupu okularów z odpowiednimi szkłami, niezależnie od tego czy prowadzi działalność gospodarczą, czy też działalności takiej nie prowadzi. Tak więc, bezpośrednim celem, jaki jest związany z ponoszeniem tego rodzaju wydatków jest ochrona wzroku, a nie osiągnięcie przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Poniesienie wydatków na zakup okularów nie ma realnego wpływu na wysokość przychodów uzyskiwanych ze świadczenia usług radcy prawnego.” – ww. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie.
Nawet pilot wycieczek nie potrzebuje do pracy okularów przeciwsłonecznych
W przedmiocie okularów fiskus jest nieugięty. Pilot wycieczek zwrócił się do izby skarbowej z pytaniem, czy wydatki poniesione na zakup specjalistycznych okularów przeciwsłonecznych zgodnie z zaleceniami lekarza mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. Podatnik wskazał, że wydatki na badania wzroku oraz zakup okularów specjalistycznych, korekcyjnych – zgodnie z zaleceniami lekarskimi – mają ścisły związek z prowadzoną działalnością gospodarczą i mają duży wpływ na jakość świadczonych usług i wielkość osiągniętego przychodu. Okulary są niezbędne do jego pracy. Dodatkowo zaznaczył, że nie ma zbyt wiele zawodów, które mógłby wykonywać, aby zarobić na swoje utrzymanie. Odpowiedź fiskusa była tożsama z wyżej przywołaną. Dyrektor izby skarbowej wskazał, że są to wydatki uwarunkowane stanem zdrowia osoby prowadzącej działalność gospodarczą i należą do wydatków o charakterze osobistym. W takiej sytuacji zakup okularów z odpowiednimi szkłami jest konieczny niezależnie od tego, czy prowadzi działalność gospodarczą, czy też działalności takiej nie prowadzi. Tak więc, bezpośrednim celem, jaki jest związany z ponoszeniem tego rodzaju wydatków jest ochrona wzroku, a nie osiągnięcie przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej (interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 24.09.2010 r., nr ILPB1/415-765/10-2/AMN).
Sądowe „nie” dla okularów przeciwsłonecznych
Również sądy, przyznając rację organom podatkowym, podkreślają osobisty charakter takich zakupów. Rozpatrując co prawda sytuację, w której przedsiębiorca chciał zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów zakup okularów przeciwsłonecznych dla pracownika, WSA w Łodzi w wyroku z 12.09.2007 r. wskazał, że: „(…) ich osobisty charakter, z uwagi na specyficzny "asortyment" jest oczywisty. Nie ma bowiem wątpliwości, iż są to wydatki mające związek z codziennymi potrzebami osób fizycznych. Prawdą jest, iż (jak podnosi skarżący) pracownik, podróżując służbowo samochodem powinien posiadać okulary przeciwsłoneczne. Nie oznacza to wszakże, iż mogą być uznane za koszty prowadzenia działalności gospodarczej wydatki, które ponosi każda osoba fizyczna i niezależnie od tego, czy prowadzi określoną działalność gospodarczą czy też nie. Są to bowiem typowe wydatki konsumpcyjne, niezwiązane bezpośrednio ani pośrednio z przychodem podatnika. (np. wyroki Naczelnego Sadu Administracyjnego z dnia 26.marca 1998r., sygn. akt I SA/Po 1254/97, niepubl. w zbiorze urzędowym, dostępne Biul.Skarb. 1999/3/15 i z dnia 5.marca 1997r., sygn. akt SA/Łd 3086, niepubl. w zbiorze urzędowym, dostępne Lex nr 29062).”- sygn. akt I SA/Łd 1995/06 (podobna argumentacja w sprawie dotyczącej okularów przeciwsłonecznych została przedstawiona w wyroku WSA w Łodzi z 19.04.2011 r., sygn. akt I SA/Łd 30/11).
Tylko okulary ochronne mogą być kosztem
Inaczej wygląda sytuacja, gdy przedsiębiorca kupuje okulary ochronne. W takich przypadkach, gdy może uzasadnić ich zakup potrzebami związanymi z prowadzoną działalnością gospodarczą, fiskus potwierdza możliwość zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów. Tak było np. w interpretacji udzielonej przedsiębiorcy, który argumentował, że zaliczenie wydatków na odzież ochronną do kosztów, w tym okularów, jest możliwe, gdy są ponoszone na rzecz pracowników. Uznał, że skoro on wykonuje działalność samodzielnie, bez zatrudniania innych osób, to oznacza, że poniesione wydatki może zaliczyć do kosztów podatkowych. Organ przyznał mu rację, podkreślając związek z działalnością gospodarczą (interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 21.01.2011, nr ILPB 1/415-1201/10-4/AGr).
Katarzyna Rola-Stężycka, Tax Care
