Orzeczenie będzie generowało obowiązek podatkowy zwłaszcza w przypadku dochodzenia roszczeń wynikających z przedwstępnej umowy sprzedaży, przejawiających się w żądaniu zawarcia umowy przyrzeczonej. Podstawą do naliczenia podatku będzie tutaj nie przyrzeczona umowa sprzedaży, ale prawomocny wyrok, wywołujący takie same skutki, jak umowa, do której zawarcia strony zobowiązały się w umowie przedwstępnej. Podobnie w przypadku zawarcia przez strony umowy sprzedaży pod warunkiem i – pomimo spełnienia warunku – uchylania się strony zobowiązanej od zawarcia umowy przenoszącej własność.
Orzeczenia zapadłe w postępowaniu nieprocesowym, których skutkiem jest zniesienie współwłasności lub dział spadku, a także ustanowienie służebności drogi koniecznej lub służebności budynkowej, również będą stwarzały obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. W przypadku dokonania działu spadku lub zniesienia współwłasności orzeczeniem sądu podstawę opodatkowania stanowi wysokość spłat lub dopłat wynikających z treści tego orzeczenia. Natomiast jeśli mamy do czynienia z umownym działem spadku lub zniesieniem współwłasności, to podstawę opodatkowania stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego nabytego ponad wartość udziału we współwłasności lub spadku (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 1 grudnia 2009 r., II FSK 1054/08).
Nie powoduje natomiast obowiązku podatkowego orzeczenie powstałe w związku z powództwem, którego podstawą faktyczną jest istnienie zobowiązania wynikającego z bezpodstawnego wzbogacenia, zapisu lub zabudowania cudzego gruntu przez samoistnego posiadacza.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. (Dz.U. Nr 156, poz. 1640 ze zm.) sądy przekazują organowi podatkowemu właściwemu miejscowo według ich siedziby odpisy postanowień (ugody sądowej) o: podziale majątku wspólnego, stwierdzeniu nabycia własności przez zasiedzenie, zniesieniu współwłasności, stwierdzeniu nabycia spadku, uchyleniu postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, zmianie postanowienia stwierdzającego nabycie spadku, dziale spadku, przysądzeniu własności nieruchomości i innych składników majątkowych, z których egzekucje prowadzi się według przepisów o egzekucji z nieruchomości.
Obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu, a podatnik powinien, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego wg 2% stawki od podstawy opodatkowania, którą stanowi wartość rynkowa przedmiotowego prawa majątkowego (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 18 stycznia 2012 r., I SA/Lu 691/11).
Podstawa prawna:
[art. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. Nr 86, poz. 959 ze zm.)]
[§ 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie określenia rodzajów i zakresu informacji przekazywanych organom podatkowym przez sądy, komorników sądowych i notariuszy oraz terminu, formy, z uwzględnieniem formy wypisu aktu i sposobu ich przekazywania (Dz.U. Nr 156, poz. 1640 ze zm.)]
