Które darowizny są zwolnione z podatku?
Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego darowizna to nieodpłatne przekazanie na rzecz określonej osoby jakiegoś świadczenia kosztem swojego majątku, czego skutkiem jest zwiększenie majątku osoby obdarowanej.
Przepisy ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r., nr 93, poz. 768, z późn. zm.) przewidują opodatkowanie podatkiem od spadków i darowizn nabycie rzeczy lub praw majątkowych w drodze darowizny.
Podatkowi od spadków i darowizn nie podlega nabycie w drodze m.in. darowizny praw autorskich i praw pokrewnych, praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych oraz wierzytelności wynikających z nabycia tych praw.
Zwolnieniu od podatku podlega nabycie w drodze darowizny pieniędzy lub innych rzeczy przez osobę zaliczoną do I grupy podatkowej w wysokości nieprzekraczającej 9 637 zł od jednego darczyńcy, a od wielu darczyńców łącznie nie więcej niż 19 274 zł w okresie 5 lat od daty pierwszej darowizny, jeżeli pieniądze te lub rzeczy obdarowany przeznaczy w okresie 12 miesięcy od dnia ich otrzymania na:
• wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni,
• budowę domu jednorodzinnego,
• nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość albo spłatę zabezpieczonego hipoteką kredytu mieszkaniowego wraz z odsetkami.
Warto w tym miejscu podkreślić, że do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych (dzieci), wstępnych (rodziców), pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów. Zwolnieniu od podatku podlega też nabycie w drodze darowizny praw do rachunku oszczędnościowo-kredytowego przez osobę pozostającą faktycznie we wspólnym pożyciu małżeńskim z posiadaczem rachunku oszczędnościowo-kredytowego w kasie mieszkaniowej, pod warunkiem przeznaczenia środków zgromadzonych na tym rachunku na cele mieszkaniowe.
Darowizna a powstanie obowiązku podatkowego
Obowiązek podatkowy obciąża nabywcę własności rzeczy i praw majątkowych. Obowiązek podatkowy w przypadku nabycia rzeczy lub praw w formie darowizny powstaje z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego. Jeżeli nie zachowano właściwej formy umowy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą spełnienia świadczenia (czyli np. wręczenia kluczków do darowanego samochodu). W niektórych przypadkach wymaga jest szczególna forma dla przeniesienia własności w drodze darowizny, dotyczy to np. przeniesienia własności nieruchomości. W takim wypadku, gdy jest niezbędna szczególna forma ze względu na przedmiot darowizny, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń w akcie notarialnym.
Darowizna od osoby bliskiej zwolniona od podatku warunkowo
Jeżeli otrzymamy darowiznę od osoby bliskiej, podlega ona zwolnieniu od opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, jednak pod pewnymi warunkami. Zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn podlega nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych (dzieci), wstępnych (rodziców), pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę. Powyższe zwolnienie przysługuje pod warunkiem:
– złożenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku (o powstaniu obowiązku podatkowego pisałam wyżej),
– udokumentowania w przypadku darowizn pieniężnych ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.
Jeżeli wskazane wyżej warunki nie zostaną spełnione, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.
Aby skorzystać ze zwolnienia nabycia rzeczy i praw majątkowych z podatku, należy złożyć w urzędzie skarbowym zgłoszenie SD-Z2.
Nie jest konieczne zawiadomienie urzędu skarbowego, jeżeli wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty 9 637 zł. Ponadto zgłoszeniu właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego nie trzeba, jeżeli nabycie własności na podstawie darowizny następuje na podstawie aktu notarialnego. Jeżeli darowizna jest przekazywana na podstawie aktu notarialnego płatnikiem podatku jest notariusz i to on zawiadamia wówczas właściwy urząd skarbowy o dokonanej darowiźnie.
Jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminu 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia po upływie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku zwolnienie od podatku przysługuje gdy:
• nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu oraz
• uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.
Podstawa prawna:
• art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego
• art. 1 ust. 1 pkt 2, art. 3 pkt 2, art. 4 ust. 1 pkt 5 i 6, art. 4a, art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r., nr 93, poz. 768, z późn. zm.).
