Organ podatkowy ustalił podatek dla kopalni węgla kamiennego uznając, że opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają również znajdujące się w wyrobisku górniczym obiekty budowlane służące do wydobywania kopaliny. Według organu są to budowle w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych i bez znaczenia jest kwestia możliwości ich oddzielenia od budowli znajdujących się w wyrobisku górniczym. W odwołaniu od tej decyzji pełnomocnik kopalni zarzucił organowi podatkowemu naruszenie kwestionowanych przepisów polegające na przyjęciu, że "przestrzenie stanowiące części wyrobisk górniczych stanowią budowle w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, a tym samym podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości".
Zdaniem sądu pytającego użycie przez ustawodawcę w kwestionowanych przepisach określenia "przepisy prawa budowlanego" rodzi wątpliwość, do jakiej konkretnie regulacji prawnej prawodawca w tym przedmiocie odsyła. Czy chodzi o przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, czy też ogólnie, o odnoszące się do rozpatrywanego problemu regulacje prawne, zawarte również w innych ustawach niż – Prawo budowlane z 1994 r.
W przypadku jednostek organizacyjnych, w tym będących osobami prawnymi, podatek od nieruchomości podlega samoobliczeniu przez podatnika. Tto, że to podatnik, a nie organ podatkowy obowiązany jest ustalić wszystkie elementy stosunku podatkowego, w tym jego przedmiot, podstawę i stawkę. Niedookreśloność przepisu ustawy podatkowej sprawia, że podatnik nie może sam sprecyzować obowiązku podatkowego w sposób prawidłowy. Przepis ustawy podatkowej, powinien być na tyle jasny, by przeciętny podatnik mógł samodzielnie ustalić wielkość obciążających go danin podatkowych. W ocenie sądu pytającego kwestionowany przepis nie spełnia tych wymagań przez co jest sprzeczny z konstytucją.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 2 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, rozumiany w taki sposób, że nie odnosi się do podziemnych wyrobisk górniczych oraz może odnosić się do obiektów i urządzeń zlokalizowanych w tych wyrobiskach, jest zgodny z zasadą ustawowej określoności regulacji podatkowych i zasadą poprawnej legislacji wywodzonymi z art. 217 w związku z art. 84 i art. 2 konstytucji.
Trybunał stwierdził, że zakwestionowany przepis ustawy podatkowej, rozumiany jako nieodnoszący się do podziemnych wyrobisk górniczych oraz jako mogący odnosić się do usytuowanej w nich infrastruktury górniczej, jest zgodny z powołanymi przez pytający sąd wzorcami konstytucyjnymi.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, uzasadniając swoje zastrzeżenia, uznał, że kwestionowany przepis ustawy o podatkach i opłatach lokalnych jest niejednoznaczny, ponieważ definiując na potrzeby wskazanej ustawy pojęcie budowli odwołuje się ogólnie do przepisów prawa budowlanego. W konsekwencji nie wiadomo, czy omawiane odesłanie dotyczy ustawy z dnia z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane czy też wszelkich regulacji prawnych normujących zagadnienia budowlane, zawartych w różnych aktach normatywnych, w tym w ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze. Poza tym pytający sąd rozważył możliwe konsekwencje, jakie dla opodatkowania podatkiem od nieruchomości podziemnych wyrobisk górniczych i zlokalizowanych w nich obiektów i urządzeń niesie treść art. 2 ust. 1 ustawy – Prawo budowlane, zgodnie z którym przepisów tej ustawy nie stosuje się do wyrobisk górniczych, oraz treść art. 58 ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, zgodnie z którym obiektami budowlanymi zakładu górniczego są obiekty w rozumieniu prawa budowlanego zlokalizowane w całości na powierzchni ziemi, służące do bezpośredniego wydobywania kopaliny ze złoża, uznając, że uregulowania te są źródłem dodatkowych niejasności.
Rozpoznając sprawę Trybunał Konstytucyjny miał świadomość złożoności problemów interpretacyjnych powstających na styku trzech aktów normatywnych: ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, ustawy – Prawo budowlane oraz ustawy – Prawo geologiczne i górnicze. W celu ustalenia, czy zakwestionowana regulacja spełnia wymogi konstytucji, przeprowadził szczegółową analizę wskazanych przez pytający sąd przepisów prawnych, uwzględniając kontekst normatywny, w jakim one funkcjonują. Podstawowe zastrzeżenie sformułowane przez Trybunał wiązało się z tym, że ustawodawca nie wziął pod uwagę okoliczności, iż odwołując się w uregulowaniach prawa podatkowego, w odniesieniu do których obowiązuje wyższy standard jednoznaczności i określoności, do uregulowań prawa budowlanego, w przypadku których rozważany standard jest niższy, należy zweryfikować, czy przepisy prawne, do których się odsyła, spełniają wymagania legislacyjne właściwe nie tylko dla materii normowanej przez nie bezpośrednio, lecz także dla materii normowanej przez nie na skutek odesłania. Zaniechanie omawianej weryfikacji uniemożliwiło ustawodawcy ustrzeżenie się przed licznymi mankamentami, w tym: błędnie skonstruowanymi definicjami legalnymi, nieprecyzyjną aparaturą pojęciową oraz dwuznacznością sformułowań ustawowych.
Orzekając o zgodności zakwestionowanego uregulowania z Konstytucją, Trybunał stwierdził, że przypadek naruszenia zasady poprawnej legislacji, wzmocnionej – ewentualnie – przez zasadę ustawowej określoności regulacji w pewnych dziedzinach, występuje jedynie wówczas, gdy wątpliwości interpretacyjne mają charakter kwalifikowany, a mianowicie, jeżeli rozstrzygnięcie tych wątpliwości nie jest możliwe w oparciu o reguły egzegezy tekstu prawnego przyjęte w kulturze prawnej bądź jeżeli zastosowanie wskazanych reguł nie pozwala na ich usunięcie bez konieczności podejmowania decyzji w istocie arbitralnych. Przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych mogą przy tym, w przekonaniu Trybunału, zostać zinterpretowane w taki sposób, by uznać je za spełniające wymogi ustawy zasadniczej, co oznacza jednak konieczność posłużenia się mającymi konstytucyjne uzasadnienie regułami wykładni, zgodnie z którymi niejasnych regulacji podatkowych nie wolno interpretować na niekorzyść podatników, a ich analogiczne czy rozszerzające stosowanie jest niedopuszczalne w każdym przypadku, gdy ma na celu zwiększenie obowiązków podatkowych.
Zastosowanie powołanych reguł wykładni prowadzi do wniosku, że opodatkowanie podatkiem od nieruchomości podziemnych wyrobisk górniczych jest wykluczone, skoro nie są one obiektami budowlanymi w rozumieniu ustawy – Prawo budowlane, lecz przestrzenią w nieruchomości gruntowej lub w górotworze powstałą w wyniku prac górniczych, co bezspornie wynika z ustawy – Prawo geologiczne i górnicze. Jednocześnie nie istnieją przekonujące argumenty przemawiające generalnie przeciwko możliwości uznania za przedmiot opodatkowania rozważanym podatkiem obiektów i urządzeń zlokalizowanych w podziemnych wyrobiskach górniczych, jeżeli dają się one zakwalifikować jako:
- budowle wymienione expressis verbis w art. 3 pkt 3 ustawy – Prawo budowlane, w innych przepisach tej ustawy lub w załączniku do niej, będące wraz z instalacjami i urządzeniami obiektem budowlanym, o którym mowa w art. 3 pkt 1 lit. b ustawy – Prawo budowlane,
- urządzenia budowlane scharakteryzowane w art. 3 pkt 9 ustawy – Prawo budowlane lub w innych przepisach tej ustawy albo w załączniku do niej, co – jeżeli omawiane urządzenia nie zostały wskazane expressis verbis – wymaga wykazania, że zapewniają one możliwość użytkowania obiektu budowlanego zgodnie z jego przeznaczeniem.
