Podatnikiem podatku od spadku i darowizn jest nabywca własności rzeczy i praw majątkowych. W zapłacie należnego fiskusowi zobowiązania wyręczyć podatnika może jednak płatnik. W przypadku podatku od darowizny dokonanej w formie aktu notarialnego albo zawartej w takiej formie umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności lub ugody w tym przedmiocie płatnikiem jest sporządzający akt notarialny notariusz.
Obowiązki notariusza
Od prowadzenia rejestru podatku, poprzez określenie grupy podatkowej wynikającej z osobistego stosunku stron umowy, naliczenie i pobranie należnego podatku w chwili podpisania aktu notarialnego i wpłacenie go na rachunek właściwego urzędu skarbowego, po przekazanie urzędowi wymaganych dokumentów – do tych wszystkich czynności obowiązany jest właśnie notariusz jako płatnik podatku od spadku i darowizn ustawodawca. Notariusz musi przede wszystkim określić w treści takiego aktu podstawę do opodatkowania. Co ważne, w przypadku czynności zwolnionej od podatku (np. gdy kwota darowizny nie przekracza ustawowego limitu), notariusz musi zawrzeć w treści aktu podstawę prawną potwierdzającą to zwolnienie. W przypadku darowizny notariusz określa jej przedmiot i wartość. Przy spadku natomiast określa przedmiot czynności, wartość rzeczy lub prawa majątkowego w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności przysługującego nabywcy przed jej zniesieniem.
Na zapłatę pobranego podatku notariusz ma czas do 7. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrał daninę. Również w tym terminie powinien przekazać deklarację o wysokości pobranej i wpłacanej kwoty, informację, jaka jej cześć jest należna poszczególnym gminom, a także odpisy sporządzanych aktów notarialnych.
Odpowiada swoim majątkiem
Jeśli notariusz nie wykona swoich obowiązków związanych z poborem i odprowadzeniem należnych podatków, odpowie za podatek niepobrany lub podatek pobrany a niewpłacony. Co więcej, za tego rodzaju takie błędy odpowiada całym swoim majątkiem. W przypadku natomiast, gdy pobierze podatek nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej, obowiązany będzie dokonać zwrotu otrzymanego z tytułu pełnienia roli płatnika podatku od spadku i darowizn wynagrodzenia na rachunek właściwego urzędu skarbowego wraz z odsetkami za zwłokę.
Kiedy nie trzeba składać zawiadomienia w ogóle
Warto pamiętać, iż notariusz nie obliczy i nie pobierze podatku w ogóle, jeżeli przedmiotem nabycia będzie prawo majątkowe polegające na obowiązku świadczeń powtarzających się na rzecz nabywcy, a wartość tego prawa nie będzie mogła być ustalona w chwili powstania obowiązku podatkowego. Podstawę opodatkowania ustala się wtedy w miarę wykonywania tych świadczeń. Naczelnik urzędu skarbowego może jednak za zgodą podatnika przyjąć za podstawę opodatkowania prawdopodobną wartość świadczeń powtarzających się za cały czas trwania obowiązku tych świadczeń.
Katarzyna Miazek, Tax Care
Dominik Mędrzycki, księgowy Tax Care
