Od dnia 21 lipca 2007 roku obowiązują jednocześnie dwa rodzaje certyfikatów do składania podpisu elektronicznego. Pierwszy z nich – dotychczasowy (niekwalifikowany) wystawiany przez CERTUM – Powszechne Centrum Certyfikacji za pośrednictwem Punktów Rejestracji ZUS. Drugi natomiast jest to certyfikat kwalifikowany bezpiecznego podpisu elektronicznego. Certyfikaty kwalifikowane bezpiecznego podpisu elektronicznego, które wystawiane są dla osób fizycznych np. osoby odpowiedzialnej za przekazanie dokumentów ubezpieczeniowych można nabyć bezpośrednio w kwalifikowanych centrach certyfikacji.
Art. 40 ustawy z dnia 17 lutego 2005 roku o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne stanowi, że od 21 lipca 2008 roku jedynym podpisem składanym podczas wysyłania dokumentów ubezpieczeniowych w postaci elektronicznej będzie bezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany przy pomocy kwalifikowanego certyfikatu. Po upłynięciu tego terminu Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie będzie prowadził dystrybucji bezpłatnych certyfikatów niekwalifikowanych. Posiadanie kwalifikowanego certyfikatu umożliwi przesyłanie drogą elektroniczną do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych również innych dokumentów, takich jak np. wniosek płatnika składek o wydane zaświadczenia o niezaleganiu w opłaceniu składek. Przy wykorzystaniu certyfikatu kwalifikowanego można załatwić również:
-
ZUS – EWN – Wniosek płatnika składek o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek
-
ZUS – EZS – Wniosek płatnika składek o zwrot nadpłaconych składek
-
ZUS – ERU – Zgłoszenie reklamacji do informacji o stanie konta osoby ubezpieczonej
-
ZUS – EWZ – Wniosek ubezpieczonego o wydanie zaświadczenia o zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego
-
ZUS – EPW – Wniosek o ustalenie przekroczenia rocznej granicy podstawy wymiaru składek (30-krotność)
-
ZUS – EWP – Wniosek płatnika składek o udostępnienie programu Płatnik.
Aby móc skorzystać z podpisu elektronicznego, należy posiadać niezbędne elementy do jego złożenia: certyfikat kwalifikowany, czytnik kart kryptograficznych, oprogramowanie do obsługi czytnika i karty oraz oprogramowanie do składania i weryfikacji bezpiecznego podpisu elektronicznego. Certyfikat kwalifikowany, który wykorzystywany jest do podpisywania dokumentów elektronicznych wydawany jest przez kwalifikowane centrum certyfikacji na karcie kryptograficznej, w której wbudowany jest specjalizowany mikrokomputer kryptograficzny. W pamięci tej karty zapisywane są zaszyfrowane informacje dotyczące użytkownika karty, czyli osoby, która za jej pomocą składa bezpieczny podpis elektroniczny i ewentualnie właściciela karty – podmiotu, który zakupił kartę z certyfikatem i ma prawo ją unieważnić. Generowanie bezpiecznego podpisu elektronicznego odbywa się w procesorze kryptograficznym karty poza komputerem, na którym przygotowany został podpisywany dokument elektroniczny. Następnym ważnym elementem jest czytnik kart kryptograficznych, który pozwala na połączenie komputera, na którym przygotowany został dokument elektroniczny z komputerem kryptograficznym karty na czas składania bezpiecznego podpisu elektronicznego. Czytnik kart można połazić poprzez jeden z powszechnie używanych interfejsów takich jak np. RS232, USB lub wykorzystywana w laptopach PCMCIA. Niektóre czytniki posiadają np. klawiatury do bezpiecznego podawania kodu PIN lub czytniki linii papilarnych. Aby móc złożyć podpis elektroniczny niezbędne jest również oprogramowanie do obsługi czytnika i karty, które służy do administrowania kartą kryptograficzną. Dzięki temu oprogramowaniu można m.in. zmieniać kod PIN albo zarządzać certyfikatami zapisanymi na karcie. Ostatnim elementem jest oprogramowanie do składania i weryfikacji bezpiecznego podpisu elektronicznego. Program PŁATNIK sam obsługuje proces składania bezpiecznego podpisu elektronicznego pod dokumentami przekazywanymi do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
