Porada prawna: Podatek od spadków i darowizn

W art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. Nr 45, poz. 207 ze zm.; dalej: u.p.s.d.) przewidziano zwolnienie z opodatkowania nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych przez najbliższych członków rodziny, do których zaliczono: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę.

Wysokość podatku od spadków i darowizn ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie to następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 3 do II podatkowej należą: zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonków pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków oraz małżonkowie innych zstępnych. W związku z zakwalifikowaniem do II grupy podatkowej nie korzysta Pani ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn.

Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Umowa darowizny lokalu mieszkalnego w formie aktu notarialnego przejdź do formularza »

Dla II grupy podatkowej podatek od spadków i darowizn przy kwocie przekraczającej 20.556,00 zł wynosi 1.644,50 zł oraz 12% od nadwyżki ponad 20.556,00 zł, co przy sumie 100.000,00 zł daje podatek w wysokości 11.177,78 zł.

Obie czynności prawne (darowizna i postępowanie spadkowe) będą osobno opodatkowane i osobno przeprowadzone. Umowa darowizny, której przedmiotem jest nieruchomość, powinna być zawarta w formie aktu notarialnego (art. 158 Kodeksu cywilnego), co generuje konieczność uiszczenie także kwoty sporządzenia takiego aktu. W takim przypadku maksymalna taksa notarialna dla kwoty 100.000,00 zł wyniesie 1010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60 000 zł, co daje 1170,00 zł (§ 3 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej, Dz.U. Nr 148, poz. 1564 ze zm.; dalej: rozporządzenie).

W przypadku sądowego stwierdzenia nabycia spadku opłata stała wynosi 50 zł (art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.; dalej: u.k.s.s.c.).

Podobnie sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia wiąże się z kosztem 50 zł (stawka maksymalna; § 10a ust. 1 rozporządzenia) bez względu na wartość spadku (akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza ma skutki prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku). W tym ostatnim przypadku dodatkowo przewidziana jest stawka maksymalna 100 zł za sporządzenie protokołu poprzedzającego wydanie aktu poświadczenia dziedziczenia (§ 10a ust. 2 rozporządzenia). Ponadto za sporządzenie protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu maksymalna stawka wynosi 50 zł (§ 10a ust. 3 rozporządzenia). Do każdej z tych opłat należy doliczyć 23 % VAT.

W obu przypadkach koniczne będzie także uiszczenie opłaty sądowej za wpis w księdze wieczystej. Od wniosku o taki wpis własności, użytkowania wieczystego lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na podstawie dziedziczenia, zapisu lub działu spadku albo zniesienia współwłasności pobiera się jedną opłatę stałą w wysokości 150 złotych niezależnie od liczby udziałów w tych prawach (art. 42 ust. 4 u.k.s.s.c.).

Przepisy przewidują jednak możliwość zastosowania ulgi w zakresie podatku od spadków i darowizn. W przypadku nabycia budynku mieszkalnego lub jego części, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni Mieszkaniowych; prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym w drodze spadku przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału (art. 16 ust. 1 u.p.s.d.).

Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Umowa darowizny lokalu mieszkalnego w formie aktu notarialnego przejdź do formularza »

Ulga przysługuje, jeżeli obdarowany lub spadkobierca:

1. nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
2. nie przysługuje im spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
3. nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
4. będą zamieszkiwać będąc zameldowanymi na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie dokonają jego zbycia przez okres 5 lat:

• od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego – jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,
• od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku – jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.

Podstawa prawna:
[art. 4a, art. 14 ust. 3, art. 15, art. 16 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. Nr 45, poz. 207 ze zm.]
[art. 158 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.)]
[art. 49 ust. 1 pkt 1, art. 42 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.]
[§ 3 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej, Dz.U. Nr 148, poz. 1564 ze zm.]