Spis treści
Spłata zobowiązania kredytowego przez rodziców kredytobiorcy
Na potrzeby niniejszego poradnika rozważymy dwie sytuacje:
- gdy jedynym kredytobiorca jest dziecko;
- gdy współkredytobiorcą jest rodzic spłacający zobowiązanie dziecka.
Wspólny kredyt hipoteczny dziecka i rodzica
Niekiedy zdarza się tak, że dziecko nie ma wystarczającej zdolności kredytowej. Wówczas idealnym wyjściem wydaje się zaciągnięcie wspólnego kredytu z rodzicem bądź rodzicami. Wtedy wszyscy kredytobiorcy zobowiązani są do spłaty należności banku wspólnie, a mówiąc językiem prawa stali się dłużnikami solidarnymi. Wówczas nie ma przeszkód, by całą ratę kredytu spłacał rodzic. W takiej sytuacji należy jedynie zastanowić się, czy spałata kredytu przez rodzica – współkredytobiorcę rodzi po stronie dziecka obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn.
Spłata kredytu przez rodzica – współkredytobiorcę a obowiązek podatkowy
Omawiając powyższe zagadnienie podkreślić należy, że spłata kredytu przez rodzica, który jest współkredytobiorcą, solidarnie zobowiązanym z dzieckiem z tytułu umowy kredytowej do spłaty zadłużenia, nie jest darowizną rodzica dla dziecka, a więc nie spowoduje powstania obowiązku podatkowego, bo solidarna spłata kredytu nie została wymieniona w ustawie o podatku od spadków i darowizn.
Zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 833 ze zm.), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:
- dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego;
- darowizny, polecenia darczyńcy;
- zasiedzenia;
- nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
- zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
- nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
Oznacza to, że przedmiotem opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn jest nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy lub praw majątkowych pod tytułem wymienionym w art. 1 w/w Ustawy w tym tytułem darowizny. Katalog tytułów opodatkowania wymienionych we wskazanym przepisie ma charakter zamknięty. To zaś oznacza, że nabycie jedynie w drodze tych czynności prawnych może podlegać opodatkowaniu tym podatkiem. Jeżeli określona czynność nie została wskazana w ustawie (w tym wypadku w ustawie o podatku od spadków i darowizn), to jej dokonanie nie może powodować powstania obowiązku podatkowego. Przy czym, w omawianym przypadku nie ma znaczenia nawet fakt, że kredyt służy finansowaniu nabycia mieszkania jedynie przez dziecko. Jeżeli stronami zawartej umowy kredytowej oprócz dziecka jest również jego rodzic, wówczas wszystkie strony umowy są zobowiązane solidarnie do spłaty kredytu. Spłata rat kredytu przez rodzica stanowi zatem spełnienie świadczenia przez solidarnego dłużnika z tytułu umowy kredytowej. W związku z tym nie powstaje po stronie dziecka obowiązek podatkowy z tytułu darowizny, na podstawie przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Na marginesie warto wskazać, że zgodnie z art. 366 § 1 Kodeksu cywilnego, kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników). W myśl natomiast § 2 tego przepisu, aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela, wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Warte podkreślenia jest, że zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych z długu. Do tego czasu wszyscy dłużnicy ponoszą solidarną odpowiedzialność za cały dług. Z istoty tej odpowiedzialności wynika solidarna odpowiedzialność za całość długu, a nie tylko jego część. Toteż, gdy dochodzi do sytuacji, gdy strona zobowiązania solidarnego spłaca całość zadłużenia bez zamiaru czynienia tego w celu obdarowania pozostałych stron tego zobowiązania, a jedynie w celu zwolnienia się z długu, poprzez samą zapłatę całości, czy też części zobowiązania solidarnego, nie może dojść do obdarowania kogokolwiek. Następuje natomiast zwolnienie z długu. Wymaga bowiem podkreślenia – dłużnik solidarny reguluje jedynie własny dług, nie cudze zobowiązanie. Przy czym, dłużnik który spłacił dług ma w okresie do przedawnienia wobec pozostałych dłużników roszczenia o zapłatę. Nie wolno nam jednak zapominać, że solidarna spłata zobowiązania kredytowego i darowizna, to dwie różne czynności prawne. Podczas gdy darowizna podlega opodatkowaniu zgodnie z art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, to solidarna spłata zobowiązania kredytowego nie podlega takiemu opodatkowaniu.
Spłata kredytu przez rodzica, który nie jest stroną umowy kredytowej
Niewątpliwie odmienna sytuacja wystąpiłaby wówczas, gdyby dziecko samo zaciągnęło kredyt, a potem rodzic zacząłby ten kredyt spłacać. W takiej sytuacji należałoby uznać, że mamy do czynienia z darowizną i w konsekwencji z powstałym na tym tle obowiązkiem podatkowym w świetle ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Ustawa o podatku od spadków i darowizn me zawiera definicji pojęcia „darowizna”. W tym zakresie koniecznym jest odwołanie do przepisów Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Oznacza to, że brak jest po drugiej stronie ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego. Przedmiotem darowizny mogą być też wszelkie postacie zwolnienia obdarowanego od określonych zobowiązań. Może to nastąpić w drodze zrzeczenia się przez darczyńcę wierzytelności, jaka służyła mu w stosunku do obdarowanego lub poprzez przejęcie długu obdarowanego względem osoby trzeciej, będącej jego wierzycielem. Darczyńca może wreszcie wypełnić zobowiązanie ciążące na obdarowanym względem osoby trzeciej. Przedmiotem opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn jest nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy lub praw majątkowych tytułem wymienionym w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w tym tytułem darowizny.
Podstawa prawna:
Art. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 833 ze zm.),
Art., 366, art. 888 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459, ze zm.).
Źródło:
Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS, sygnatura 0114-KDIP3-2.4015.54.2017.2.MZ.
