W aktualnie obowiązującym stanie prawnym rocznego obliczenia podatku (PIT-40) dokonuje płatnik na wniosek podatnika (PIT-12) składany do dnia 10 stycznia roku następującego po roku podatkowym. Rozliczenia tego dokonuje płatnik, jeżeli podatnik nie chce korzystać z ulg podatkowych lub preferencyjnego rozliczenia dochodów i traktowane jest na równi z zeznaniem podatkowym. Zarówno nadpłata jak i niedopłata w podatku dochodowym regulowana jest przez płatnika sporządzającego rozliczenie. Termin dokonania rocznego obliczenia podatku upływa z końcem lutego. Podatnik ma jeszcze dwa miesiące, na ewentualną zmianę decyzji i złożenie zeznania podatkowego, jeżeli uzna że chce skorzystać z ulg i preferencji podatkowych. Podatnik, chcący skorzystać z ulg zobowiązany jest do samodzielnego złożenia zeznania podatkowego.
Jedną z propozycji dotyczącej nowego sposobu rozliczania przez płatników podatku dochodowego od osób fizycznych za 2009 roku jest wprowadzenie jako podstawowej reguły obowiązku sporządzenia rocznego obliczenia podatku przez płatnika z urzędu – bez konieczności uprzedniego składania wniosku przez podatnika w tej sprawie. Od tej zasady przewidywane jest odstępstwo, gdy podatnik złoży płatnikowi oświadczenie, iż samodzielnie rozliczy swoje roczne dochody składając zeznanie podatkowe. W tej sytuacji płatnik sporządzi roczną informację podatkową PIT-11. W przypadku, gdy podatnik nie złoży płatnikowi żadnego oświadczenia, płatnik w rocznym obliczeniu podatku uwzględni jedynie koszty uzyskania przychodu oraz składki pobierane przez. Jednak, gdy podatnik zostanie rozliczony na powyższych zasadach przez więcej, niż jednego płatnika, to podatnik zobowiązany będzie do złożenia rocznego zeznania podatkowego na ogólnych zasadach.
W przepisach projektu wprowadzono możliwości rozliczania przez płatnika w PIT-40 niektórych ulg podatkowych. Zaproponowano, aby płatnik dokonujący rocznego obliczenia podatku – na wniosek podatnika wyrażony w oświadczeniu – uwzględniał w tym rozliczeniu odliczenie od dochodu ulgi internetowej i od podatku ulgi na dzieci. Jeżeli w latach następnych dane podane w oświadczeniu nie ulegną zmianie, płatnik uwzględni pierwotne informacje. Realizacja tego zamierzenia wymaga zmian systemowych ustawy PIT w przypadku wystąpienia w rocznym rozliczeniu podatku niedopłaty, obowiązek zapłaty podatku będzie ciążył tak, jak obecnie na podatniku, a w przypadku wystąpienia w rocznym rozliczeniu podatku nadpłaty, zwrotu dokonywać będzie urząd skarbowy zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej.
Ponadto zaproponowano, aby w składanym płatnikowi oświadczeniu podatnik mógł wskazywać organizację pożytku publicznego, na rzecz której ma być przekazany 1% podatku należnego. W tym przypadku w rocznym obliczeniu podatku płatnik przekaże do organu podatkowego dane podane przez podatnika, a organ podatkowy dokona przekazania podatku, na ogólnych zasadach. Realizacja tych zadań wymaga dodatkowo zmiany rozporządzeń Ministra Finansów określających: wzór oświadczenia PIT-12 oraz wzór rocznego obliczenia podatku PIT-40 wraz z opracowaniem nowego załącznika.
Zaproponowano także wprowadzenie regulacji stosownie, do której organy rentowe roczne obliczenie podatku sporządzane na druku PIT-40A i PIT-11A będą przekazywały do organu podatkowego nie w formie papierowej, ale na nośnikach cyfrowych. Aktualnie roczne obliczenie podatku przez organ rentowy (PIT-40A) oraz informacja o dochodach uzyskanych od organu rentowego (PIT-11A) przekazywane są na nośnikach cyfrowych na mocy porozumień zawieranych corocznie przez Ministra Finansów z poszczególnymi organami rentowymi. Praktyka ta eliminuje konieczność przekazania papierowej wersji formularza do organu podatkowego. Działania te obniżają koszty ponoszone przez organy rentowe w związku z pełnieniem funkcji płatnika oraz ułatwiają pracę organom podatkowym, które informacje sporządzone na nośnikach cyfrowych mogą umieścić w swoim systemie informatycznym, bez konieczności ręcznego wpisywania danych zawartych w PIT-40A lub PIT-11A.
Propozycja zawarta w dodawanych przepisach sankcjonuje stosowaną od wielu lat praktykę. Ponadto na podstawie art. 28 § 1 ustawy – Ordynacja podatkowa płatnikom przysługuje zryczałtowane wynagrodzenie z tytułu terminowego wpłacania podatków pobranych na rzecz budżetu państwa. Stawki wynagrodzenia określa rozporządzenie Ministra Finansów. W celu zniwelowania ewentualnych podwyższonych kosztów związanych z realizacją postanowień omawianej ustawy planuje się (poprzez zmianę rozporządzenia) podwyższenie stawki wynagrodzenia z 0,3%:
– na 0,35% kwoty pobranych podatków w odniesieniu do płatników sporządzających roczne obliczenie podatku traktowane na równi z zeznaniem (PIT-40),
– na 0,4% kwoty pobranych podatków w odniesieniu do płatników sporządzających roczne obliczenie podatku traktowane na równi z zeznaniem (PIT-40) i przesyłających to zeznanie za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
