Rada Ministrów decyduje o zmianach w podziale terytorialnym kraju do 31 lipca danego roku. Decyzje te wchodzą w życie na początku kolejnego roku kalendarzowego. Oznacza to, że aby nowa gmina mogła 1 stycznia w niezakłócony sposób rozpocząć działalność, wskazane jest załatwienie szeregu spraw organizacyjnych i prawnych, m.in. przygotowanie projektu budżetu lub ustalenie wysokości podatków. Zgodnie z przepisami projektu ustawy, tym właśnie miałby zająć się pełnomocnik do spraw utworzenia gminy lub powiatu, wyznaczany spośród pracowników właściwego wojewody albo urzędu gminy (starostwa powiatowego). Byłby on powoływany przed formalnym utworzeniem nowej gminy. Orientacyjnie można wskazać tu okres pomiędzy 31 lipca a 1 stycznia. Obejmuje on ostateczną datę, w której powinno zostać ogłoszone rozporządzenie w sprawie zmian w podziale terytorialnym państwa i datę jego wejścia w życie. W okresie do utworzenia nowej gminy pełnomocnik będzie mógł wykonywać kompetencje na rzecz i w imieniu jej organów. Dopiero od momentu powstania gminy przejmowałby on pełnię zadań i kompetencji rady oraz wójta. Zważywszy na wynikający z nie istnienia gminy brak organizacyjno-technicznego oraz finansowego zaplecza niezbędnego do zapewnienia funkcjonowania pełnomocnika proponuje się aby pełnomocnikiem była osoba spośród pracowników podległych właściwemu wojewodzie albo wyznaczony pracownik urzędu gminy (starostwa powiatowego).
Jest także propozycja nowelizacji ordynacji samorządowej, która przewiduje przeprowadzenie wyborów na tym szczeblu dopiero po wejściu w życie zmian w podziale terytorialnym, czyli po 1 stycznia, a nie na jesieni kiedy upływa kadencja władz samorządowych. Chodzi o to, aby w przypadku zmiany granic lub utworzenia nowej jednostki samorządu terytorialnego, samorządowcy nie byli wybierani jedynie na kilka miesięcy.
Ponadto, w projekcie nowych przepisów, do aktualnie obowiązujących dodane zostaną dwa przypadki, w których zadania i kompetencje wójta przejmuje jego pierwszy zastępca albo osoba wyznaczona przez premiera. Chodzi o sytuację, gdy wójt jest niezdolny do pracy lub do samodzielnej egzystencji przez okres krótszy niż kadencja. Dotyczy to również gmin, których wójt został decyzją sądu zawieszony w czynnościach służbowych.
Obecnie projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw został skierowany do uzgodnień międzyresortowych. Jest też konsultowany z Krajową Radą Regionalnych Izb Obrachunkowych, Komisją Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego, Państwową Komisją Wyborczą, jak również z wojewodami.
