Taką możliwość przewidują przepisy ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi do lat 3. Rodzice, muszą zawrzeć z nią tzw. umowę uaktywniającą, w której obie strony określą między innymi: czas i miejsce sprawowania opieki nad pociechą, obowiązki niani, wysokość wynagrodzenia i czas przez jaki umowa ma obowiązywać. Po zawarciu umowy uaktywniającej jeden z rodziców zgłasza w Zakładzie na formularzu ZUS ZFA siebie jako płatnika składek, a na formularzu ZUS ZUA – nianię jako ubezpieczoną, jeżeli niania będzie podlegała ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Natomiast w sytuacji, gdy niania podlega już ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu np. pracuje już w innym miejscu lub prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą – to należy ją zgłosić jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego na formularzu ZUS ZZA.
Składki na ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe i wypadkowe, oraz na ubezpieczenie zdrowotne za nianię, która zarabia nie więcej niż wynosi minimalne wynagrodzenie w kraju, czyli aktualnie 1386 zł, pokryje Zakład Ubezpieczeń Społecznych z budżetu państwa. Rodzice pokryją składki, w przypadku gdy pensja niani przekroczy minimalne wynagrodzenie. Opłacą jednak składki tylko od kwoty, o którą pensja przekracza minimalne wynagrodzenie. Zatem, w przypadku, gdyby opiekunka w umowie miałaby określoną pensję na poziomie 2 tys. zł, to Zakład Ubezpieczeń Społecznych opłaci składki od podstawy wynoszącej 1386 zł, a rodzice od 614 zł. Na życzenie niani można ją także zgłosić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, ale składkę na to ubezpieczenie sfinansuje niania z własnych środków, a jeden z rodziców będący płatnikiem składek będzie ją opłacał do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
W celu rozliczenia składek za nianię rodzic pełniący rolę płatnika składek będzie musiał złożyć w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych dokumenty rozliczeniowe ZUS DRA (deklaracja rozliczeniowa) i ZUS RCA (imienny raport miesięczny składkowy). Jeśli pensja niani nie przekroczy minimalnego wynagrodzenia wówczas te dokumenty trzeba będzie złożyć tylko raz. W kolejnych miesiącach Zakład Ubezpieczeń Społecznych sam wygeneruje potrzebną dokumentację rozliczeniową. Ponowne złożenie dokumentów rozliczeniowych będzie wymagane wyłącznie w sytuacji, gdyby niania za dany miesiąc pobierała np. zasiłek chorobowy. Wówczas bowiem należałoby przedłożyć w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych także dokument ZUS RSA (imienny raport miesięczny świadczeniowy). Gdy pensja niani będzie wyższa niż minimalne wynagrodzenie to dokumenty rozliczeniowe trzeba będzie przedkładać w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych co miesiąc. W takiej sytuacji, złożymy w ZUS dwa druki RCA: jeden z rozliczeniem składek od podstawy nie przekraczającej minimalnego wynagrodzenia, drugi – od kwoty która stanowi nadwyżkę ponad minimalne wynagrodzenie. Na razie dokumenty trzeba składać w formie papierowej. Jednak już od marca przyszłego roku rodzice będą mogli skorzystać z elektronicznego, internetowego systemu rozliczeń za pośrednictwem programu e-płatnik.
Rodzice, którzy będą mieli jakikolwiek problem ze zgłoszeniem, czy rozliczeniem składek za nianię zawsze mogą liczyć na pomoc pracowników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, którzy pomogą wypełnić niezbędne formularze. Specjalnie dla rodziców zatrudniających nianie została też uruchomiona infolinia pod numerem 801 400 400.
