Zasady rozliczania podatku w odniesieniu do nieściągalnych należności regulują art. 89a-89b ustawy o podatku od towarów i usług (VAT). Podatnik może skorygować podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju, w przypadku wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, stanowiących koszty uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Korekta podatku dotyczy również kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności odpisanej jako nieściągalna.
Warunki dokonania korekty
Aby jednak zaistniała możliwość dokonania korekty, należy spełnić następujące warunki:
- dostawa towaru lub świadczenie usług były dokonane na rzecz podatnika podatku VAT, zarejestrowanego jako czynny podatnik podatku VAT, niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;
- wierzytelności zostały uprzednio wykazane w deklaracji jako obrót opodatkowany i podatek należny;
- wierzyciel i dłużnik na dzień dokonania korekty VAT należnego są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni;
- wierzytelności nie zostały uregulowane w jakiejkolwiek formie ani nie zostały zbyte;
- od daty wystawienia faktury będącej podstawą do odpisania wierzytelności nie upłynęło 5 lat, licząc od początku roku, w którym została wystawiona faktura;
- wierzyciel zawiadomił dłużnika o odpisaniu wierzytelności jako nieściągalnych, a dłużnik, w ciągu 28 dni od dnia otrzymania zawiadomienia, nie uregulował należności w jakiejkolwiek formie;
- wierzytelności muszą być odpisane jako nieściągalne i uznane za koszt uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym.
Należy zawiadomić dłużnika o zamiarze dokonania korekty
Przedsiębiorca przed skorzystaniem z możliwości dokonania korekty musi dokonać zawiadomienia dłużnika o odpisaniu wierzytelności jako nieściągalnych. Dłużnik po otrzymaniu powyższego zawiadomienia i nieuregulowaniu należności we wskazanym terminie jest obowiązany pomniejszyć podatek naliczony podlegający odliczeniu lub w przypadku jego braku – do powiększenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku wynikającą z nieuregulowanych faktur, poprzez korektę deklaracji za okres, w którym dokonał odliczenia lub w którym otrzymał te faktury. Tak więc podatek VAT wcześniej uiszczony przez wierzyciela, po dokonaniu korekty jest naliczany i wpłacany przez dłużnika.
Forma zawiadomienia dłużnika
Przepisy nie zawierają żadnych wymogów formalnych takiego zawiadomienia, może więc ono mieć dowolną formę, byle by sporządzone zostało ono w formie pisemnej. Z praktyki należy wskazać, że zawiadomienie takie powinno wskazywać oprócz formalnego wezwania oznaczenie faktury, która ma zostać dokonana oraz termin, w jakim zapłata miała być dokonana.
Dłużnik musi być czynnym podatnikiem podatku VAT
Zgodnie z art. 89a ust. 2 pkt 3 ustawy, korekty podatku można dokonać, jeżeli wierzyciel i dłużnik na dzień dokonania korekty są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni. Procedura umożliwiająca skorzystanie z ulgi nie przewiduje żadnych wyjątków, z tego też powodu należy się więc upewnić, że dłużnik nadal jest czynnym podatnikiem VAT. W celu potwierdzenia tego faktu, wierzyciel możne zwrócić się do właściwego dla dłużnika naczelnika urzędu skarbowego o udzielenie informacji w tym zakresie na podstawie art. 96 ust. 13 ustawy.
Korekta podatku
Korekty podatku należnego podatnik może dokonać w deklaracji za okres następujący po miesiącu, w którym dłużnik otrzymał zawiadomienie. Jednocześnie ze złożeniem takiej deklaracji podatnik ma obowiązek pisemnie zawiadomić naczelnika właściwego urzędu skarbowego o dokonanej korekcie. W zawiadomieniu tym należy wskazać kwotę należnego podatku VAT, który jest korygowany. W stosunku do tego zawiadomienia przepisy również nie stawiają żadnych wymogów formalnych.
Zawiadomienie dłużnika o korekcie
W ciągu 7 dni od dnia dokonania korekty podatku należnego przedsiębiorca ma obowiązek zawiadomić dłużnika o tej czynności i jednocześnie kopię zawiadomienia przesłać do właściwego dla siebie urzędu skarbowego.
Należy zaznaczyć, że powyższa procedura mimo, że nie jest najprostsza to jest dość skutecznym narzędziem w celu przymuszenia dłużnika do zapłaty zaległych faktur. Nawet w razie ich nieuregulowania mamy szansę częściowo rozliczyć podatek VAT, który odprowadzony został w związku z dokonaną sprzedażą. Nie bez znaczenia jest także fakt, że dłużnik będzie musiał dokonać odpowiednich korekt podatkowych, co może także spowodować wszczęcie kontroli podatkowej u dłużnika w tym zakresie.
J/O
