Po orzeczeniu sądu w zakresie ustalenia ojcostwa, po stronie ojca dziecka powstaje obowiązek alimentacyjny. Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego (art. 135 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Matka dziecka może zatem żądać alimentów w takiej wysokości jaka jest niezbędna dla prawidłowego utrzymania i wychowania dziecka. Sąd na podstawie zebranych materiałów ocenia czy żądanie jest zasadne i usprawiedliwione.
Jeżeli obowiązanego do alimentów (ojca) nie stać na uczynienie zadość obowiązkowi alimentacyjnemu, obowiązek dostarczenia środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo (art. 128 krio). Czyli jeżeli ojciec dziecka nie jest w stanie płacić alimentów można żądać ich od jego najbliższej rodziny.
Oprócz alimentów matka dziecka może żądać także:
-
Ojciec dziecka nie będący mężem matki obowiązany jest przyczynić się w rozmiarze odpowiadającym okolicznościom do pokrycia wydatków związanych z ciążą i porodem oraz kosztów trzymiesięcznego utrzymania matki w okresie porodu. Z ważnych powodów matka może żądać udziału ojca w kosztach swego utrzymania przez okres dłuższy niż 3 miesiące.
-
Jeżeli matka w skutek ciąży lub porodu poniosła inne konieczne wydatki albo straty majątkowe, może ona żądać, ażeby ojciec pokrył odpowiednią część tych wydatków lub strat (art. 141§1 krio).
-
Jeżeli ojcostwo mężczyzny niebędącego mężem matki zostało uwiarygodnione, matka może żądać, ażeby mężczyzna ten jeszcze przed urodzeniem dziecka wyłożył odpowiednią kwotę na koszty utrzymania matki przez trzy miesiące w okresie porodu oraz na koszty utrzymania dziecka przez pierwsze trzy miesiące po urodzeniu. Termin i sposób zapłaty tej sumy określa sąd (art. 142 krio).
Roszczenia (poza alimentacyjnymi) przedawniają się z upływem 3 lat od dnia porodu.
Władza rodzicielska co do zasady przysługuje na równi obojgu rodzicom (ojcu i matce). Sprawy o ograniczenie i pozbawienie władzy rodzicielskiej odbywają się w ramach postępowania nieprocesowego, wniosek w tej sprawie powinien zostać złożony odrębnie. Przesłankami ograniczenia władzy rodzicielskiej są:
-
zagrożenie dobra dziecka
-
nienależyte wykonywania władzy rodzicielskiej.
Podstawą żądania pozbawienia władzy rodzicielskiej jest art. 111 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który przewiduje trzy rodzaje przyczyn pozbawienia:
-
trwałą przeszkodę w jej wykonywaniu (np. konieczność odbywania wieloletniej kary pozbawienia wolności)
-
nadużywanie władzy
-
rażące zaniedbywanie obowiązków wobec dziecka.
Pierwsza z wyżej podanych przyczyn może być niezawiniona, natomiast pozostałe dwie są zawinione.
Jarosław Olejarz
www.SerwisPrawa.pl
