Spis treści
Bezrobotny
Otrzymanie statusu bezrobotnego wiąże się nie tylko z określonymi prawami, ale także z licznymi obowiązkami. Wszystkie zostały szczegółowo określone w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Pamiętajmy, że naruszenie obowiązków ciążących na bezrobotnym wiąże się z reguły z utratą tego statusu.
Rejestracja w urzędzie pracy nie jest czynnością skomplikowaną, wymaga jednak niekiedy poświęcenia własnego czasu – polskie urzędy pracują jak wiadomo dosyć wolno. W praktyce nabywanie statusu bezrobotnego jest potrzebne do uzyskania prawa do świadczeń zdrowotnych. Dzięki prawidłowej rejestracji osoba pozostająca bez zatrudnienia może korzystać z darmowej opieki medycznej – składki na ubezpieczenie zdrowotne pokrywane są z budżetu państwa. Niezależnie od tego każdy bezrobotny musi pamiętać o kilku kluczowych dla niego kwestiach, bowiem oprócz praw ma także liczne obowiązki.
Obowiązki bezrobotnego
Po pierwsze każdy zarejestrowany w urzędzie pracy musi stawiać się na ściśle wyznaczone terminy spotkań – informację o dokładnej dacie wizyty w urzędzie uzyskamy bezpośrednio przy pierwszej rejestracji oraz na kolejnych wizytach. Takie spotkania mają na celu znalezienie ofert pracy dla danej osoby – w praktyce jednak bardzo ciężko udaje się bezrobotnemu znaleźć zatrudnienie za pośrednictwem urzędu. Brak stawiennictwa rodzi poważne skutki prawne – bezrobotny traci swój status. Zgodnie bowiem z treścią art. 33 ust. 4 pkt 4 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, starosta pozbawia statusu bezrobotnego, który nie stawił się w powiatowym urzędzie pracy w wyznaczonym terminie i nie powiadomił w okresie do 7 dni o uzasadnionej przyczynie tego niestawiennictwa. Warto przy tym zaznaczyć, że pozbawienie statusu bezrobotnego następuje od dnia niestawienia się w powiatowym urzędzie pracy odpowiednio na okres 120, 180 lub 270 dni, w zależności od liczby niestawiennictw. Podobna sankcja ma miejsce w przypadku osoby poszukującej pracę, która nie stawi się w powiatowym urzędzie pracy w wyznaczonym terminie, który został ustalony między poszukującym pracy a tym urzędem, i nie powiadomi w terminie 7 dni o uzasadnionej przyczynie tego niestawiennictwa.
Taka sama sankcja jest stosowana w przypadku odjęcia jakiejkolwiek pracy przez bezrobotnego bez uprzedniego zawiadomienia o tym urzędu. Dotyczy to nie tylko świadczeń wykonywanych w oparciu o umowę o pracę, ale także wykonywania działań na podstawie umów cywilnoprawnych, takich jak umowa zlecenie czy umowa o dzieło. Pozbawienie statusu bezrobotnego nie jest jednak jedyną sankcją w takiej sytuacji – urząd może bowiem zastosować jeszcze jedną karę – pieniężną, i to zarówno wobec świadczącego pracę jak i zatrudniającego czy zlecającego wykonanie określonej czynności.
Pamiętajmy, że rejestracja w UP nie oznacza braku możliwości samodzielnego poszukiwania pracy czy przyjmowania zleceń – musimy jednak pamiętać o poinformowaniu urzędu o tego typu przedsięwzięciach i to w odpowiednim czasie. W przeciwnym razie narażamy się na odpowiedzialność pieniężną i przymusowe wyrejestrowanie z urzędu. Zgodnie z treścią art. 74 omawianego aktu prawnego, bezrobotny jest obowiązany zawiadomić w ciągu 7 dni powiatowy urząd pracy o podjęciu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub o złożeniu wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej oraz o zaistnieniu innych okoliczności powodujących utratę statusu bezrobotnego albo utratę prawa do zasiłku. Z powyższego w wynika zatem, że każdy zarejestrowany bezrobotny, także ten który pobiera zasiłek, nie ma prawa do nielegalnego zatrudnienia lub podjęcia innej nielegalnej pracy zarobkowej – rozumiemy przez to podjęcie przez bezrobotnego zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności bez powiadomienia o tym właściwego powiatowego urzędu pracy.
Na zakończenie warto dodać, że bezrobotny, który utracił status bezrobotnego na okres krótszy niż 365 dni z powodu podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, pozarolniczej działalności lub uzyskiwania przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie i zarejestrował się w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotny w okresie 14 dni od dnia ustania zatrudnienia, zaprzestania wykonywania innej pracy zarobkowej, prowadzenia pozarolniczej działalności, pobierania zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia, zaprzestaniu wykonywania innej pracy zarobkowej, prowadzenia pozarolniczej działalności lub osiągania przychodu przekraczającego połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie, posiada prawo do zasiłku na czas skrócony o okres pobierania zasiłku przed utratą statusu bezrobotnego oraz o okresy zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych, robót publicznych oraz o okres odbywania stażu, szkolenia lub przygotowania zawodowego dorosłych przypadających na okres, w którym przysługiwałby zasiłek, oraz o okresy nieprzysługiwania zasiłku.
Podstawa prawna:
[art. 33 ust. 4 pkt 4 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2013 r. Nr 674 j.t.)
