Spis treści
Prace wzbronione kobietom
Choć jedną z podstawowych zasad jest zasada równego traktowania kobiet i mężczyzn w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy, to z uwagi na możliwości fizyczne kobiet czy macierzyństwo normy prawa pracy przyznają im szczególną ochronę. W obowiązującym Kodeksie pracy zawarto regulacje, w świetle których nie wolno zatrudniać kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia. Wykaz tych prac określiła Rada Ministrów w rozporządzeniu. Do powyższych zalicza się m.in.:
- prace związane z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała;
- prace pod ziemią, poniżej poziomu gruntu i na wysokości;
- prace w mikroklimacie zimnym, gorącym i zmiennym (dla kobiet w ciąży lub karmiących piersią);
- prace w hałasie i drganiach (dla kobiet w ciąży);
- prace w narażeniu na działanie szkodliwych substancji chemicznych (dla kobiet w ciąży lub karmiących piersią);
- prace narażające na działanie pól elektromagnetycznych, promieniowania jonizującego i nadfioletowego oraz prace przy monitorach ekranowych (Dla kobiet w ciąży);
- prace w podwyższonym lub obniżonym ciśnieniu (dla kobiet w ciąży lub karmiących piersią);
- prace w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi (dla kobiet w ciąży lub karmiących piersią);
- prace w narażeniu na działanie szkodliwych substancji chemicznych (dla kobiet w ciąży lub karmiących piersią);
- prace grożące ciężkimi urazami fizycznymi i psychicznymi (dla kobiet w ciąży lub karmiących piersią).
W myśl obecnego brzmienia art. 176 Kodeksu pracy – jak wynika z powyższego – nie wolno zatrudniać kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia. Z obecnego brzmienia art. 176 Kodeksu pracy wynika również, że odnosi się on do wszystkich kobiet, a nie tylko do kobiet w ciąży i karmiących piersią, co spowodowało, że Komisja Europejska zgłosiła zastrzeżenia, uznając te przepisy za niezgodne z postanowieniami dyrektywy 2002/73/WE zmieniającej dyrektywę Rady 76/207/EWG z dnia 9 lutego 1976 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy. Dlatego obecnie obowiązujące przepisy stanowią przeszkodę w zapewnieniu równouprawnienia płci, szczególnie w zakresie dostępu do zatrudnienia.
Uwaga! Obowiązujące przepisy wskazują, że pracownica nie może wykonywać pracy wzbronionej, nawet jeśli sama wyrazi na to zgodę.
Zmiany obejmą regulacje prac wzbronionych kobietom
Zmiany w Kodeksie pracy spowodują ograniczenie zastosowania przepisu art. 176 Kodeksu pracy jedynie do kobiet w ciąży i karmiących dziecko piersią. W znowelizowanym § 1 art. 176 Kodeksu pracy określono, że kobiety w ciąży i kobiety karmiące dziecko piersią nie będą mogły wykonywać prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia, które mogą mieć niekorzystny wpływ na zdrowie kobiet, przebieg ciąży lub karmienie dziecka piersią. Z kolei w art. 176 § 2 Kodeksu pracy zostanie zawarte upoważnienie, które przewiduje określenie wykazu prac, których nie będą mogły wykonywać kobiety w ciąży i karmiące dziecko piersią, ze względu na fakt, że prace te mogą mieć niekorzystny wpływ na ich zdrowie, przebieg ciąży lub karmienie dziecka piersią:
- związanych z nadmiernym wysiłkiem fizycznym, w tym ręcznym transportem ciężarów,
- ze względu na sposób i warunki wykonywania tych prac, z uwzględnieniem rodzajów czynników środowiska pracy i poziomu ich występowania.
- Nowy wykaz prac ma być sporządzony najpóźniej 9 miesięcy od dnia wejścia w życie zmian.
Podstawa prawna:
Art. 176 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2014 r., poz. 1502)
Załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz. U. Nr 114, poz. 545 z późn. zm.).
Projekt wraz z uzasadnieniem ustawy o zmianie ustawy ‒ Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (druk numer 382).
