Jednym z przewidzianych przez Kodeks pracy (K.p.) sposobów zakończenia stosunku pracy jest rozwiązanie umowy na mocy porozumienia stron (art. 30 § 1 pkt 1 K.p.). Polega ono na wspólnym, zgodnym ustaleniu przez strony daty i warunków rozwiązania umowy o pracę. W wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 27 listopada 1975 r. (I PRN 35/75, PiZS 1977, Nr 1, s. 67) Sąd wskazał, że: strony mogą rozwiązać umowę o pracę za wzajemnym porozumieniem w każdym uzgodnionym terminie, zarówno krótszym, jak i dłuższym od ustawowego okresu wypowiedzenia. Strona (pracownik lub pracodawca), która złożyła ofertę rozwiązania umowy za porozumieniem stron musi jednak czekać na jej przyjęcie lub odrzucenie przez adresata oferty. Dopiero oświadczenie o przyjęciu oferty rozwiązania umowy na mocy porozumienia stron prowadzi do jej rozwiązania. Należy także zaznaczyć, że jeżeli druga strona nie wyrazi zgody na rozwiązanie umowy za porozumieniem stron na zaproponowanych warunkach, oferty nie można automatycznie uznać za wypowiedzenie.
Zatem w przypadku, w którym pracownik wyrazi zgodę na zaproponowane przez pracodawcę rozwiązanie umowy za porozumieniem stron, może ona zostać rozwiązana w dowolnym – uzgodnionym przez pracodawcę i pracownika – terminie (może być również data podpisania porozumienia). Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron jest także możliwe w czasie urlopu wypoczynkowego pracownika (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 12 listopada 2003 r., I PK 593/02, MoPr 2004, Nr 6, s. 1). Jeżeli jednak pracownik nie zgodzi się na rozwiązanie umowy za porozumieniem stron, pracodawcy, który zamierza rozwiązać umowę o pracę, pozostaje złożenie pracownikowi jednostronnego wypowiedzenia (każda ze stron może rozwiązać za wypowiedzeniem umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony – art. 32 § 1 pkt 3 K.p.). Takie wypowiedzenie powoduje rozwiązanie umowy o pracę, ale z zachowaniem okresu wypowiedzenia.
Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. Z opisanego stanu faktycznego wynika, że mamy do czynienia z umową o pracę na czas nieokreślony i zatrudnieniem u tego samego pracodawcy od 15 lat. Stąd okres wypowiedzenia wynosi w tym przypadku 3 miesiące. Gdyby pracodawca dokonał jednostronnego wypowiedzenia umowy o pracę w marcu 2014 r., to skutek tego wypowiedzenia nastąpi z ostatnim dniem czerwca 2014 r. (Okres wypowiedzenia umowy o pracę obejmujący tydzień lub miesiąc albo ich wielokrotność kończy się odpowiednio w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca – art. 30 § 21 K.p.).
W związku z tym, że pracownik jest na etapie poszukiwania pracy, należy tutaj zaznaczyć, iż w okresie wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez pracodawcę pracownikowi przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Wymiar takiego zwolnienia w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia wynosi 3 dni robocze.
Kodeks pracy chroni także pracowników w tzw. okresie przedemerytalnym. Pracodawca bowiem nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.
Wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony musi wskazywać powód wypowiedzenia. W przypadku dokonania wypowiedzenia z powodów leżących po stronie pracodawcy, pracownikowi przysługuje wynagrodzenie w postaci odprawy pieniężnej. Pracownikowi, który był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat, w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia (art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, Dz.U. 2003 Nr 90, poz. 844). Przepis ten należy stosować odpowiednio w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, jeżeli przyczyny te stanowią wyłączny powód uzasadniający wypowiedzenie stosunku pracy lub jego rozwiązanie na mocy porozumienia stron.
Podsumowując – wyrażenie przez pracownika zgody na rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron może doprowadzić do zakończenia stosunku pracy nawet z dniem podpisania porozumienia, jeżeli strony tak uzgodniły. Jeżeli jednak pracownik odmówi podpisania porozumienia, pracodawca może zwolnić pracownika (jednostronnie wypowiedzieć umowę o pracę) dopiero ze skutkiem na koniec trzeciego miesiąca od daty dokonania wypowiedzenia, tj. w tym przypadku z ostatnim dniem czerwca 2014 r.
Podstawa prawna:
[art. 30 § 1 pkt 1 K.p.]
[art. 32 § 1 pkt 3 K.p.]
[art. 36 § 1 K.p.]
[art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników]
