Spis treści
Zawieranie umowy o pracę
Nim omówimy przedstawiony we wstępie problem przyjrzyjmy się samej kwestii powstawania stosunku pracy. Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Zatrudnienie w warunkach określonych wyżej jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Co również istotne, nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, znamiennych dla stosunku pracy. Przepisy Kodeksu pracy wymagają, aby umowa o pracę była zawarta na piśmie. Jeżeli jednak umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca powinien potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków. Potwierdzenie to nic innego jak oświadczenie wiedzy pracodawcy, który stwierdza, że warunki umowy są takie, jak w potwierdzeniu (zob. R. Terlecki, N. Szok, Prawo pracy w praktyce, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2015, s. 31 oraz wskazane tam orzecznictwo).
Potwierdzenie pracownikowi na piśmie ustaleń co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków
Jak już wyżej wspomniano, zgodnie z obecnym stanem prawnym, umowę o pracę zawiera się na piśmie.
Uwaga! Zawarta w formie ustnej umowa o pracę nie jest nieważna!
Jeżeli jednak umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca powinien, najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika, potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków (art. 29 § 2 Kodeksu pracy). Oznacza to, że pracodawca może uczynić to do końca pierwszego dnia pracy pracownika.
Uwaga! W przypadku nie potwierdzenia przez pracodawcę na piśmie ustaleń co do rodzaju umowy oraz jej warunków, pracownikowi będzie służyć roszczenie o ustalenie na podstawie art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego.
Ważna zmiana w potwierdzaniu pracownikowi na piśmie ustaleń co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków od 1 września 2016 roku
Na mocy przepisów ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy, w kwestii potwierdzania pracownikowi na piśmie ustaleń co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków nastąpi istotna zmiana. Z danych zgromadzonych przez Państwową Inspekcję Pracy wynika, że nieuczciwi pracodawcy wykorzystywali unormowanie art. 29 § 2 Kodeksu pracy nakazujące pracodawcy potwierdzenie pracownikowi na piśmie ustaleń co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków do końca pierwszego dnia pracy pracownika. PIP wskazuje, że powyższy przepis Kodeksu pracy jest w praktyce wykorzystywany przez nieuczciwych pracodawców do celów nielegalnego zatrudniania pracowników. W razie kontroli prowadzonej przez inspektora pracy, pracodawcy bowiem tłumaczą, że dany pracownik nie posiada jeszcze potwierdzenia ustaleń umowy o pracę, gdyż jest to jego pierwszy dzień w pracy, w związku z czym ustawowy termin takiego potwierdzenia jeszcze nie upłynął. Na skutek nowelizacji zobowiązanie pracodawcy do pisemnego potwierdzenia pracownikowi podstawowych ustaleń umowy o pracę przed dopuszczeniem do pracy, sprawi, że termin tego potwierdzenia upłynie wraz z momentem przystąpienia pracownika do wykonywania obowiązków wynikających ze stosunku pracy (każdy pracownik przystępujący do pracy będzie musiał posiadać albo pisemną umowę o pracę, albo pisemne potwierdzenie podstawowych ustaleń umowy o pracę zawartej w formie innej niż pisemna). Tym samym, w sytuacji braku pisemnej umowy o pracę, sporządzone w formie pisemnej potwierdzenie jej zawarcia, stanie się faktycznie warunkiem dopuszczenia pracownika do pracy.
Uwaga! Od 1 września 2016 roku Kodeks pracy wprowadza obowiązek pisemnego potwierdzenia pracownikowi przez pracodawcę ustaleń co do stron umowy o pracę, jej rodzaju oraz warunków, niezawartej w formie pisemnej, przed dopuszczeniem pracownika do pracy.
W ustawie zmieniającej zmodyfikowano również przepis art. 281 pkt 2 Kodeksu pracy. Wprowadzona zmiana polega na doprecyzowaniu, że karze grzywny przewidzianej w tym przepisem podlega pracodawca lub osoba działająca w jego imieniu, która nie potwierdza na piśmie zawartej z pracownikiem umowy o pracę przed dopuszczeniem go do pracy.
Podstawa prawna:
Art. 22, art. 29 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U.2014.1502)
Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy.
