Procedura uzyskiwania zezwolenia na pracę cudzoziemca

W przeciągu kilku ostatnich lat nastąpił wzrost zatrudnienia cudzoziemców na polskim rynku pracy. Dotyczy to przede wszystkim takich sektorów, w których Polacy nie chcą pracować, czy to ze względu na ciężkie warunki pracy, czy niskie zarobki. Tytułem przykładu wskazać należy takie branże jak budownictwo, rolnictwo czy przetwórstwo.

Koniecznym warunkiem jaki przedsiębiorca musi spełnić, aby zatrudnić obcokrajowca, jest złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę cudzoziemca do odpowiedniego terytorialnie wojewody (właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi). Tak więc to przedsiębiorca, jako pracodawca, pozostaje zobowiązany do dochowania wszelkich formalności.

W myśl przepisów ustawy zezwolenie na pracę jest wymagane, jeżeli cudzoziemiec wykonuje pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba lub miejsce zamieszkania albo oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Kryteria uzyskania zezwolenia na pracę

Warunkiem uzyskania zezwolenia na zatrudnienie cudzoziemca jest spełnienie następujących kryteriów:

• wysokość wynagrodzenia, która będzie określona w umowie z cudzoziemcem nie może być niższa od wynagrodzenia pracowników wykonujących pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku;
• podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi winien dołączyć do wniosku o wydanie zezwolenia na pracę informację starosty właściwego ze względu na główne miejsce wykonywania pracy przez cudzoziemca o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy w oparciu o rejestry bezrobotnych i poszukujących pracy lub o negatywnym wyniku rekrutacji organizowanej dla pracodawcy, sporządzoną z uwzględnieniem pierwszeństwa dostępu do rynku pracy dla obywateli polskich oraz cudzoziemców, o których mowa w art. 87 ust. 1 pkt 1-11 ustawy.

Wyjątkowo Wojewoda wydaje zezwolenie (bez konieczności uzyskania ww. informacji) jeżeli:

• zawód, w którym cudzoziemiec ma wykonywać pracę, lub rodzaj pracy, która ma być mu powierzona, znajduje się w wykazie określonym przez wojewodę właściwego ze względu na główne miejsce wykonywania pracy;
• stanowi ono przedłużenie zezwolenia na pracę dla tego samego cudzoziemca i na tym samym stanowisku;
• brak takiej konieczności wynika z odrębnych przepisów.

W przypadku spełnienia powyższych kryteriów zezwolenie na pracę zostanie wydawane na czas określony, jednakże nie dłuższy niż 3 lata i może zostać przedłużane. Każdorazowe przedłużenie zezwolenia następuje na pisemny wniosek podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi (tj. pracodawcy), złożony nie wcześniej niż w terminie 90 dni i nie później niż w terminie 30 dni przed upływem okresu ważności zezwolenia.

Godnym podkreślenia jest fakt, iż umowa (wraz z jej tłumaczeniem na język zrozumiały dla cudzoziemca), winna zostać zawarta w formie pisemnej. Cudzoziemcowi należy również przekazać jeden egzemplarz uzyskanego zezwolenia na pracę.

Obowiązki pracodawcy powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi.

Należy pamiętać, że podmiot powierzający cudzoziemcowi wykonywanie pracy (pracodawca) jest zobowiązany w terminie 7 dni pisemnie powiadomić wojewodę, który wydał zezwolenie na pracę, o następujących okolicznościach:

• cudzoziemiec rozpoczął pracę o innym charakterze lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na pracę, na warunkach, o których mowa w art. 88f ust. 1b ustawy;
• nastąpiła zmiana siedziby lub miejsca zamieszkania, nazwy lub formy prawnej podmiotu powierzającego cudzoziemcowi wykonywanie pracy lub przejęcie zakładu pracy lub jego części przez innego pracodawcę;
• nastąpiło przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę;
• zmieniła się osoba reprezentująca pracodawcę zagranicznego, która upoważniona jest do reprezentowania pracodawcy wobec wojewody;
• cudzoziemiec nie podjął pracy w okresie 3 miesięcy od początkowej daty ważności zezwolenia na pracę;
• cudzoziemiec przerwał pracę na okres przekraczający 3 miesiące;
• cudzoziemiec zakończył pracę wcześniej niż 3 miesiące przed upływem okresu ważności zezwolenia na pracę.

Brak konieczności uzyskania przez pracodawcę zezwolenia na pracę cudzoziemca

Przepisy ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy zawierają enumeratywnie wyliczone przypadki, kiedy pracodawca nie musi starać się o wydanie zezwolenia na pracę obcokrajowca. Samo zezwolenie wynika wówczas ze statusu osoby bądź państwa jej pochodzenia.

Pracodawca nie musi starać się o zezwolenie na pracę w przypadku gdy cudzoziemiec:

• posiada status uchodźcy nadany w Polsce;
• udzielono mu ochrony uzupełniającej w Polsce;
• posiada zezwolenie na pobyt stały w Polsce;
• posiada zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej w Polsce;
• posiada zgodę na pobyt ze względów humanitarnych;
• posiada zgodę na pobyt tolerowany w Polsce;
• korzysta z ochrony czasowej w Polsce;
• jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej;
• jest obywatelem państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego, nienależącego do Unii Europejskiej;
• jest obywatelem państwa niebędącego stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, który może korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umowy zawartej przez to państwo ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi;
• jest członkiem rodziny cudzoziemca, będącego obywatelem Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub jest zstępnym małżonka tego cudzoziemca, w wieku do 21 lat lub pozostającym na utrzymaniu tego cudzoziemca lub jego małżonka lub jest wstępnym tego cudzoziemca lub jego małżonka, pozostającym na utrzymaniu tego cudzoziemca lub jego małżonka;
• jest osobą, o której mowa w art. 19 ust. 2-3 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. z 2014 r. poz. 1525);
• posiada zezwolenie na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 114 ust. 1, art. 126, art. 127 lub art. 142 ust. 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach – na warunkach określonych w tym zezwoleniu;

Ponadto zezwolenie na pracę nie jest potrzebne w przypadku osób przebywających czasowo na terytorium Polski w celu kształcenia się na studiach oraz prowadzenia badań naukowych.

Co więcej także obywatele Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Federacji Rosyjskiej i Ukrainy mogą podejmować krótkoterminową pracę w Polsce (maksymalnie do 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy) bez obowiązku uzyskiwania zezwolenia na pracę.

Należy pamiętać, iż w sytuacji rażącego odstępstwa od przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, (zatrudnienie cudzoziemca bez uzyskania zezwolenia na pracę) pracodawca popełnia wykroczenie oraz naraża się na grzywnę w wysokości nie niższej niż 3.000 zł.

Podstawa prawna:

art. 87, art. 88a, art. 88b, art. 88c, art. 88e, art. 88h, art. 88i, art. 120 Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz. U. z 2013 r. poz. 674)