Zgodnie z § 2 tejże umowy zobowiązałam się w okresie 6 miesięcy od ustania stosunku pracy do niepodejmowania działalności konkurencyjnej w stosunku do pracodawcy. W zamian, stosownie do § 5 ust. 1 umowy, miałam otrzymać odszkodowanie w wysokości 25% wynagrodzenia uzyskanego przez pracownika w okresie 6 miesięcy przed ustaniem stosunku pracy. Odszkodowanie miało być płatne w miesięcznych ratach wynoszących 1/6 kwoty określonej w ust. 1, najpóźniej do ostatniego dnia każdego miesiąca obowiązywania przedmiotowej umowy – przelewem na rachunek bankowy wskazany przez pracownika. Z kolei, w myśl § 6 umowy, pracownik zobowiązany jest zapłacić pracodawcy kwotę 100.000,00 zł tytułem kary umownej w przypadku podjęcia działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy, a w tym, naruszenia któregokolwiek z postanowień wskazanych w § 2 przedmiotowej umowy. Doszło jednak do rozwiązania umowy o pracę i nie jestem już zatrudniona u swojego poprzedniego pracodawcy od 3 miesięcy. W związku z faktem, że pomimo zapisów umowy o zakazie konkurencji mój dawny pracodawca nie zapłacił mi w terminie żadnej raty odszkodowania (nie zapłacił nic). Dlatego na początku miesiącu podjęłam zatrudnienie w konkurencyjnej firmie, by mieć środki do życia. Informacja ta doszła do mojego byłego pracodawcy, który zażądał ode mnie kary umownej za złamanie zakazu konkurencji. Dodał, że firma jest w trudnej sytuacji dlatego zalega z zapłatą, ale raty odszkodowania wypłacą mi później z odsetkami, co nie ma wpływu na istnienie zakazu konkurencji. A skoro go złamałam, to muszę zapłacić karę umowną. Czy w tej sytuacji mogę jakoś uchylić się od zapłaty wspomnianej kary umownej?
Rozwiązanie problemu
Odnosząc się do przedstawionego stanu faktycznego wskazać należy, że zgodnie z art. 101[2] KP, pracodawca i pracownik mający dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, mogą zawrzeć umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. W umowie określa się także okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy. Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki została zawarta umowa, w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz lub niewywiązywania się pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania. Treścią powyższej umowy jest zobowiązanie się pracownika do niepodejmowania po rozwiązaniu stosunku pracy działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy w zakresie i przez czas określony w umowie oraz zobowiązanie się pracodawcy do wypłacenia pracownikowi z tego tytułu odszkodowania w określonej wysokości. Tak więc, umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy posiada cechy umowy wzajemnej, w której świadczenie jednej ze stron jest odpowiednikiem świadczenia drugiej (art. 487 § 2 KC). Co istotne, przedmiotowa umowa, ograniczając wolność pracy, zakłada, iż rekompensatą zarobków utraconych przez byłego pracownika wskutek objęcia go opisanym ograniczeniem, jest wypłacone przez byłego pracodawcę odszkodowanie. Na podstawie art. 101[2] §2 KP, odszkodowanie to nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy, przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania umowy. W zależności od treści umowy, odszkodowanie może być wypłacane bądź jednorazowo, bądź w ratach (np. miesięcznych). Ogólnie przyjmuje sie więc, że – ciążący na byłym pracodawcy – obowiązek wypłaty opisanego odszkodowania z tytułu powstrzymywania się byłego pracownika od działalności konkurencyjnej aktualizuje się w terminach określonych w umowie (zob. wyrok SA w Katowicach z dnia 27 marca 2015 r., sygn. akt III APa 52/14). W tym kontekście trzeba powtórzyć za Sądem Najwyższym, że dyspozycję normy art. 101[2] § 2 KP, przyjmującej, iż zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki został zastrzeżony w razie niewywiązywania się pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania, należy tak tłumaczyć, iż jeśli na zobowiązanie pracodawcy składają się obowiązki wypłaty poszczególnych uzgodnionych rat w określonych terminach, to niedotrzymanie choćby jednego z nich jest przyczyną ustania zakazu konkurencji (tak SN w uzasadnieniu wyroku z dnia 27 lutego 2013 r., sygn. akt II PK 176/12). Skoro zatem pracodawca nie wywiązał się w terminie z obowiązku (nie dokonał zapłaty żadnej z rat odszkodowania) to jego żądanie zapłaty kary umownej jest bezpodstawne, gdyż zakaz konkurencji ustał.
Podstawa prawna:
Art. 101[2] ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r.- Kodeks pracy (Dz.U.2014.1502).
