Umowa o dzieło – praktyczny poradnik

Określenie stron umowy

Jednym z najważniejszych elementów umowy o dzieło jest określenie jej stron. Stronami umowy o dzieło są:

• Zamawiający – osoba, która zamawia oznaczone (określone) dzieło;
• Wykonawca – osoba, która dzieło to wykonuje.

Choć nie wynika to bezpośrednio z przepisów, w umowie strony oznacza się co do zasady poprzez wskazanie:

• imienia i nazwiska;
• miejsca zamieszkania;
• numeru i serii dowodu osobistego;
• numeru PESEL.

Ponadto w umowie dokładnie oznacza się, która ze stron jest zamawiającym, a która wykonawcą.

Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Umowę o dzieło
przejdź do formularza »

Przedmiot umowy

Istotą umowy o dzieło jest to, że wykonawca, inaczej zwany tez przyjmującym zamówienie, zobowiązuje się wykonać oznaczone dzieło, zamawiający zaś do zapłaty wynagrodzenia. Innymi słowy, wykonawca musi osiągnąć pewien rezultat, którym jest określone w postanowieniach umowy dzieło. Może to być np. stół, obraz, fotografia, posąg itp.
Należy pamiętać, że przedmiotem świadczenia wykonawcy może być nie tylko stworzenie dzieła. Nie ma przeszkód, ażeby wykonawca zobligowany był do przetworzenia dzieła do postaci innej, aniżeli miało ono do tej pory.

Reasumując, wykonawca zobowiązany jest wykonać indywidualnie oznaczone dzieło, natomiast zamawiający zobligowany jest zapłacić wynagrodzenie. Ryzyko wykonania umowy spoczywa zatem na wykonawcy.

Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Wzór rachunku do umowy o dzieło
przejdź do formularza »

Wynagrodzenie

Obowiązkiem zamawiającego jest zapłata wynagrodzenia. Obowiązek ten wynika wprost z przepisu art. 627 kodeksu cywilnego.

Co do zasady, wynagrodzenie ma postać określonej sumy pieniężnej, choć na gruncie obowiązujących przepisów nie ma przeszkód, ażeby było to świadczenie innego rodzaju, byleby miało wartość majątkową i stanowiło ekwiwalent wartości wykonanego dzieła.

Wysokość wynagrodzenia można określić przez wskazanie podstaw do jego ustalenia. Jeżeli jednak strony nie określiły wysokości wynagrodzenia, ani nie wskazały podstaw do jego ustalenia, poczytuje się w razie wątpliwości, że strony miały na myśli zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju. Gdy i w ten sposób nie da się ustalić wysokości wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające uzasadnionemu nakładowi pracy oraz innym nakładom poczynionym przez wykonawcę. Uzasadniony nakład pracy to nic innego, jak typowe czynności, które przy wykonaniu danego dzieła należy wykonać. Z kolei pod pojęciem "innych nakładów" należy rozumieć na przykład materiały, które są potrzebne do wykonania określonego w umowie dzieła.

Zasadą jest jednak, że strony umowy dokładnie określają wysokość wynagrodzenia oraz jego charakter. Wyróżnia się bowiem wynagrodzenie:

• kosztorysowe;
• ryczałtowe.

Wynagrodzenie kosztorysowe

Z wynagrodzeniem kosztorysowym mamy do czynienia wówczas, gdy strony określiły wynagrodzenie na podstawie zestawienia planowanych prac i przewidzianych kosztów. W praktyce kosztorys często sporządzany jest jeszcze przed zawarciem umowy, a z chwilą jej podpisania staje się integralną częścią kontraktu. Wynagrodzenie kosztorysowe może ulec zmianie, jeżeli w toku wykonywania dzieła zarządzenie właściwego organu państwowego zmieniło wysokość cen lub stawek obowiązujących dotychczas w obliczeniach kosztorysowych. Nie dotyczy to jednak należności uiszczonej za materiały lub robociznę przed zmianą cen lub stawek. Ponadto, jeżeli w toku wykonywania dzieła zajdzie konieczność przeprowadzenia prac, które nie były przewidziane w zestawieniu prac planowanych będących podstawą obliczenia wynagrodzenia kosztorysowego, a zestawienie sporządził zamawiający, wówczas wykonawca może żądać odpowiedniego podwyższenia umówionego wynagrodzenia. Gdy zestawienie planowanych prac sporządził wykonawca, może on żądać podwyższenia wynagrodzenia tylko wtedy, gdy mimo zachowania należytej staranności nie mógł przewidzieć konieczności prac dodatkowych.

Ważne! Wykonawca nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia, jeżeli wykonał prace dodatkowe bez uzyskania zgody zamawiającego. Jeżeli jednak na wykonanie dodatkowych prac zgody zamawiającego nie uzyskał, wówczas może on od umowy odstąpić.

Gdy konsekwencją urzędowych zmian cen oraz wystąpienia potrzeby przeprowadzenia dodatkowych prac była konieczność znacznego podwyższenia wynagrodzenia kosztorysowego, wówczas zamawiający może od umowy niezwłocznie odstąpić i zapłacić wykonawcy odpowiednią część umówionego wynagrodzenia. Niezwłocznie nie oznacza natychmiast. Zamawiający winien jednak uczynić to w terminie racjonalnym.

Wynagrodzenie ryczałtowe

Strony mogą umówić się także na tzw. wynagrodzenie ryczałtowe. Wówczas wykonawca nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia, chociażby w czasie zawarcia umowy nie można było przewidzieć rozmiaru lub kosztów prac. Jeżeli jednak w skutek zmiany stosunków, której nie można było przewidzieć, wykonanie dzieła groziłoby wykonawcy rażącą stratą, wówczas sąd może podwyższyć ryczałt albo umowę rozwiązać.

Czas wykonania umowy

W umowie wskazuje się ponadto czas, w którym dzieło powinno być wykonane. Na ogół czyni się to, na przykład, w następujący sposób:
"Dzieło ma być wykonane do dnia 20 kwietnia 2015 roku."

Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Umowę o dzieło przejdź do formularza »

Inne postanowienia umowy

W umowie o dzieło można zawrzeć ponadto między innymi:

• postanowienie dotyczące kary umownej, np.:

"Jeżeli Wykonawca nie wykona dzieła w oznaczonym terminie, zobowiązany jest zapłacić Zamawiającemu kwotę…. tytułem kary umownej."

• zakaz powierzania wykonania dzieła osobom trzecim, np.:

" Wykonawca nie może powierzyć, w całości lub w części, wykonania dzieła innej osobie, bez zgody Zamawiającego. Zgoda Zamawiającego wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności. "

• umowne prawo odstąpienia,
• postanowienie dotyczące formy prawnej, w jakiej mogą nastąpić zmiany umowy,
• pełnomocnictwo, np.:

"Zamawiający upoważnia ..(określenie danej osoby)………. do współdziałania przy wykonaniu dzieła oraz jego odbioru."

Podstawa prawna:
art. 627, art. 628, art. 629, art. 630, art. 631, art. 632 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny (Dz.U.2014 r., poz. 121)