Na rozprawie w dniu 10 grudnia 2013 roku Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący zwolnienia ze służby funkcjonariusza Policji, strażaka z powodu zachorowania na przewlekłe zapalenie wątroby lub zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS). RPO wskazał, że skutkiem orzeczenia stwierdzającego przewlekłe zapalenie wątroby, nosicielstwo wirusa HIV czy zespół nabytego upośledzenia odporności AIDS jest automatyczne uznanie, że zakażona osoba jest całkowicie niezdolna do służby. Budzi to wątpliwości, gdyż powyższe schorzenia mogą przez wiele lat przebiegać bezobjawowo. Potrzebna jest indywidualna ocena stanu zdrowia, która powinna ostatecznie decydować o przydatności funkcjonariusza do służby.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że:
– § 44 pkt 6 oraz § 57 pkt 5 załącznika nr 2 do rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 9 lipca 1991 r. w sprawie właściwości i trybu postępowania komisji lekarskich podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych w zakresie, w jakim powodują uznanie policjanta za całkowicie niezdolnego do pełnienia służby z powodu zachorowania na przewlekłe zapalenie wątroby albo zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS) bez względu na stan zdrowia, są niezgodne z art. 60 w związku z art. 30 i art. 31 ust. 3 konstytucji.
– § 44 pkt 6 oraz § 57 pkt 4 i 5 załącznika nr 3 do powyższego rozporządzenia w zakresie, w jakim powodują uznanie strażaka za całkowicie niezdolnego do pełnienia służby z powodu nosicielstwa wirusa HIV, zachorowania na przewlekłe zapalenie wątroby albo zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS) bez względu na stan zdrowia, są niezgodne z art. 60 w związku z art. 30 i art. 31 ust. 3 konstytucji.
Zaskarżone przez Rzecznika Praw Obywatelskich przepisy powodują, że stwierdzenie u strażaka nosicielstwa wirusa HIV oraz stwierdzenie, że policjant lub strażak jest chory na zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS) lub przewlekłe zapalenie wątroby, jest równoznaczne z uznaniem danego funkcjonariusza za całkowicie niezdolnego do pełnienia służby i jego zwolnieniem z Policji lub Państwowej Straży Pożarnej. Należy podkreślić, że komisje lekarskie nie mają w takich przypadkach możliwości przyznania takim osobom kategorii zdrowia C, czyli „zdolny do służby z ograniczeniem”, np. na niektórych stanowiskach.
Nie ulega wątpliwości, że zważywszy na zadania Policji i Państwowej Straży Pożarnej od ich funkcjonariuszy można wymagać szczególnej sprawności psychofizycznej. Ocena ich stanu zdrowia pod kątem przydatności do służby powinna jednak być dokonywana przez komisje lekarskie, z uwzględnieniem zarówno aktualnego stanu zdrowia danego funkcjonariusza, jak i zakresu czynności związanych ze stanowiskiem, na którym do tej pory pełnił służbę. Nie może być ograniczona przez zaskarżone przepisy, które – bez względu na okoliczności konkretnego wypadku – zakładają automatyczne uznanie każdą osobę będącą nosicielem wirusa HIV, chorą na nabyte upośledzenie odporności (AIDS) lub przewlekłe zapalenie wątroby za całkowicie niezdolną do służby w Policji lub Państwowej Straży Pożarnej. Takie orzeczenia są bowiem często niezgodne z wiedzą medyczną, a dodatkowo naruszają godność tych funkcjonariuszy, których stan zdrowia ucierpiał na skutek i w związku z pełnionymi obowiązkami.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, zaskarżone regulacje stanowią nieproporcjonalne ograniczenie prawa dostępu do służby publicznej w Policji i Państwowej Straży Pożarnej. Dążenie do minimalizacji ryzyka zarażenia wirusem HIV, Hbs i HCV znajduje uzasadnienie w takich wartościach konstytucyjnych, jak ochrona zdrowia oraz wolności i praw innych osób. Jednakże cel ten można osiągnąć mniej radykalnymi środkami, takimi jak np. przeniesieniem policjanta na inne stanowisko służbowe. Trybunał Konstytucyjny zgodził się z Rzecznikiem Praw Obywatelskich, że osoby objęte zaskarżonymi przepisami nie powinny pracować w służbie patrolowo-interwencyjnej lub ratowniczej, gdzie stosunkowo duże jest ryzyko urazu i kontaktu z zakażoną krwią, nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby pracowały w administracji, szkolnictwie, pionach analitycznych czy laboratoriach policyjnych lub strażackich.
