Konieczność wydania projektowanego rozporządzenia wynika z faktu, iż zgodnie z art. 1 ustawy o strażach gminnych, ustawy o Policji oraz ustawy – Prawo o ruchu drogowym – przeprowadzanie badań psychologicznych będą regulowały dotychczasowe przepisy ustawy, natomiast do badań lekarskich: zarówno wstępnych, okresowych, jak i kontrolnych -zastosowanie będą miały przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.). W związku z nową regulacją strażnicy gminni podlegają obowiązkowym badaniom psychologicznym na podstawie ustawy o służbach gminnych. Koszty tych badań są i będą pokrywane z budżetu gminy, ponieważ zgodnie z art. 5 ustawy koszty związane z funkcjonowaniem straży pokrywane są z budżetu gminy lub budżetu miasta.
W projekcie rozporządzenia pozostawiono zapisy dotychczas obowiązującego rozporządzenia w zakresie dotyczącym badań psychologicznych. Określenie zakresu i trybu przeprowadzania badań psychologicznych jest niezbędne z uwagi na fakt, że strażnicy gminni (miejscy) przy wykonywaniu swoich zadań w zakresie ochrony porządku publicznego mogą wkraczać w sferę podstawowych wolności i praw człowieka i obywatela włącznie z prawem do użycia broni palnej bojowej i środków przymusu bezpośredniego. Badania obejmują także określenie poziomu rozwoju intelektualnego i opis cech osobowości, z uwzględnieniem funkcjonowania w trudnych sytuacjach, a także określenie poziomu dojrzałości społecznej osoby badanej.
Ponadto w porównaniu z obecnie obowiązującym rozporządzeniem – zrezygnowano ze wskazania jednostek uprawnionych do przeprowadzania badań psychologicznych oraz jednostek uprawnionych do przeprowadzania badań w trybie odwoławczym wskazując, że badania psychologiczne przeprowadza psycholog upoważniony, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 15 ust. 7 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. z 2004 r. Nr 52, poz. 525, z późn. zm.). Zrezygnowano również z wzoru opinii psychologa oraz wzoru orzeczenia psychologicznego stanowiących załączniki do rozporządzenia. Zamieszczenie w projekcie rozporządzenia tych wzorów stanowiłoby wykroczenie poza przedmiot aktu określony w upoważnieniu art. 24a ustawy o strażach gminnych. Wprowadzona została natomiast do projektu forma opisowa skierowania na badanie psychologiczne oraz orzeczenia psychologicznego. Według ustawodawcy uzasadnionym wydaje się przyjęcie jednolitych form, z uwagi na charakter przedmiotowych czynności, których celem jest określenie przeciwwskazań psychologicznych lub ich braku do wykonywania zadań strażnika gminnego.
Od orzeczenia osobie badanej oraz pracodawcy przysługuje odwołanie, które wraz z uzasadnieniem należy złożyć w terminie 14 dni od dnia otrzymania. Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem psychologa, który wydał orzeczenie, do podmiotu uprawnionego do przeprowadzania badań psychologicznych osób ubiegających się o pozwolenie na broń lub posiadających pozwolenie na broń w trybie odwoławczym. Psycholog, za pośrednictwem którego wnoszone jest odwołanie zobowiązany jest do przekazania go wraz z dokumentacją badań psychologicznych, do podmiotu uprawnionego w terminie 7 dni od dnia otrzymania odwołania. Od orzeczenia wydanego w trybie odwoławczym nie przysługuje odwołanie.
Zaproponowano, aby rozporządzenie weszło w życie w dniu 24 grudnia 2009 roku, wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 22 maja 2009 r. o zmianie ustawy o strażach gminnych, ustawy o Policji oraz ustawy – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 97, poz. 803). Jednakże zgodnie z art. 4 ustawy dotychczasowe przepisy wykonawcze, wydane na podstawie art. 24a ust.3 zachowują moc do czasu wejścia w życie przepisów wykonawczych, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie dłużej jednak niż przez okres 6 miesięcy.
