Biorąc pod uwagę ostatnie wydarzenia na rynkach finansowych konieczne jest zapewnienie możliwości dokapitalizowania przez Skarb Państwa instytucji finansowych, które są zagrożone utratą płynności lub niewypłacalnością. Przedmiotowy projekt ustawy umożliwiałby natychmiastową reakcję na wymienione zagrożenia poprzez udzielenie gwarancji dekapitalizowania instytucji finansowych w formie objęcia ich akcji, obligacji lub bankowych papierów wartościowych, w odniesieniu do banków. W przypadku ustabilizowania się sytuacji instytucji finansowej Skarb Państwa mógłby wycofać się z zaangażowania w taką instytucję. Skutki finansowe kryzysu finansowego są trudne do oszacowania, a dane światowe dotychczasowych kryzysów wskazują na ich znaczną rozpiętość – od kilku do kilkudziesięciu procent PKB poszczególnych krajów.
Do wyceny akcji w instytucjach finansowych zaproponowano przyjęcie rozwiązań analogicznych jak w przypadku wyceny prywatyzowanych spółek Skarbu Państwa na podstawie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji. W tym przypadku Skarb Państwa byłby zobligowany do wycofania się z zaangażowania w taką instytucję w terminie nie przekraczającym trzech lat. Zasadne wydaje się również wprowadzenie rozwiązań upraszczających procedurę dokapitalizowania instytucji finansowych zawartej w przepisach Kodeksu spółek handlowych, a także wykorzystania w tym celu środków budżetowych. Przedmiotowy projekt był konsultowany w Departamencie Unii Europejskiej MF, który wyraził opinię, iż w obliczu aktualnego kryzysu finansowego stanowiącego nadzwyczajne zdarzenie, wprowadzane rozwiązania nie naruszają postanowień Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.
Zgodnie z przepisami projektu ustawy wykonanie umowy gwarancyjnej będzie następować z chwilą, gdy wyemitowane przez instytucję finansową akcje, obligacje lub papiery wartościowe w całości lub w części nie znajdą nabywców u dotychczasowych akcjonariuszy, udziałowców lub podmiotów trzecich. Gwarancji będzie udzielać minister finansów po uzyskaniu opinii Komisji Nadzoru Finansowego i prezesa Narodowego Banku Polskiego.
W sytuacji, gdy instytucja nie wywiąże się z warunków umowy gwarancji, Skarb Państwa może:
– złożyć wniosek do KNF o ustanowienie zarządu komisarycznego
– przedłożyć posiadane akcje do umorzenia,
– przedłożyć posiadane obligacje lub bankowe papiery wartościowe do przedterminowego wykupu,
– przejąć instytucję.
W przypadku utraty wypłacalności instytucji finansowej Rada Ministrów w imieniu Skarbu Państwa – na wniosek ministra finansów i po zasięgnięciu opinii prezesa Narodowego Banku Polskiego i przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego – może dokonać przejęcia instytucji finansowej. Przejęciem będzie przymusowy wykup akcji od dotychczasowych akcjonariuszy po cenie wynikającej z aktualnej ich wyceny. Jeśli ustąpi zagrożenie, minister finansów powinien te akcje zbyć w okresie nie dłuższym niż trzy lata od dnia przejęcia. Termin ten, za zgodą Rady Ministrów, może zostać przedłużony maksymalnie o dwa lata. W instytucji finansowej przejętej przez Skarb Państwa może zostać ustanowiony zarząd komisaryczny. Zaproponowano, aby ustawa weszła w życie z dniem ogłoszenia.
