Jak uzasadnieniu do projektu ustawy wskazują posłowie – wprowadzenie do Kodeksu pracy proponowanego w niniejszej nowelizacji rozwiązania pozwoli na bardziej elastyczne gospodarowanie czasem pracy w zakładach pracy, a zarazem uzyskanie przez pracowników wyższego wynagrodzenia za pracę. Zaprojektowane regulacje mają na celu zadbanie o interes pracowników, ale także o umożliwienie pracodawcom wywiązanie się z obowiązku rekompensowania pracownikowi czasu pracy (tzw. rekompensowanie pracy w dzień wolny, zazwyczaj sobotę.
W przypadku, gdy pracownik wykonywał pracę w dniu dla niego wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy (zazwyczaj sobota), to zgodnie z obecną regulacją pracodawca jest zobowiązany udzielić mu innego dnia wolnego do końca okresu rozliczeniowego. Obowiązująca zasada jest niestety często trudna do zrealizowania. Zaproponowany przepis przewiduje zatem, że jeśli pracodawca nie ma faktycznie takiej możliwości, ponieważ np. kończy się okres rozliczeniowy i sobota była ostatnim dniem pracy albo pracownik rozchorował się i przebywa na zwolnieniu w okresie dłuższym niż przypadający w tym czasie okres rozliczeniowy, to należy pracodawcy umożliwić wypłatę pracownikowi stosownego dodatku do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w dniu wolnym od pracy. W braku takiej możliwości bowiem tworzy się bardzo trudna sytuacja prawna dla pracodawcy i niekorzystana, także finansowo, dla pracownika.
W zaprojektowanych przepisach projektu nowelizacji kodeksu pracy utrzymana zostaje generalna zasada szczególnej ochrony pracownika przez zapewnienie prawa do odpoczynku. Zaproponowane rozwiązanie ma stanowić również tylko wyjątek od generalnie zachowywanej zasady rekompensaty w naturze i umożliwienia regeneracji sił pracownika. Należy bowiem podkreślić, że nie jest to nowa bądź niesystemowa propozycja, bowiem analogiczne rozwiązanie obowiązuje już w przypadku pracy wykonywanej w niedziele i święta. W projekcie chodzi więc tylko o wyrównanie zasad prawnych dotyczących podobnych sytuacji, lecz potraktowanych zupełnie odmiennie w ustawie.
Ponadto, należy wskazać, że przedłożona propozycja nie pogarsza sytuacji pracownika, a wręcz przeciwnie oraz dodatkowo umożliwi pracodawcy przestrzeganie przepisów czasu pracy i uchroni przed sankcjami w przypadku kontroli inspekcji pracy. Dla pracownika zaprojektowane rozwiązanie jest korzystne, ponieważ zawsze będzie uprawniony do rekompensaty za prace w dzień wolny od pracy, nawet w przypadku, gdy na przeszkodzie staną bariery faktyczne trudne do pokonania. Ponadto pracownik może mieć w przypadku wprowadzenia tego rozwiania także dodatkową korzyść finansową.
Na marginesie – posłowie podkreślają, że w dużych firmach, w których funkcjonują związki zawodowe z reguły pracodawcy ustalają ze stroną społeczną wyższe stawki za pracę dodatkową, tj. w godzinach nadliczbowych, czy w dni wolne od pracy – np. na poziomie 120% dodatku. Dodatkowo stawka zależy również od liczby takich godzin lub dni w ujęciu rocznym.
Podstawa prawna:
Art. 1511 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. 1974 nr 24 poz. 141)
