Dłuższy okres rozliczeniowy czasu pracy
Nowelizacja zakłada przedłużenie okresu rozliczeniowego czasu pracy powyżej 4 miesięcy, jednak nie więcej niż do 12 miesięcy, w przypadku zaistnienia uzasadnionych przyczyn obiektywnych lub technicznych, czy też dotyczących organizacji pracy, przy zachowaniu ogólnych zasad dotyczących ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników. Takie przedłużenie okresu rozliczeniowego czasu pracy będzie mogło być stosowane:
– w tzw. podstawowym systemie czasu pracy, przewidującym wykonywanie pracy w ciągu doby w wymiarze nieprzekraczającym 8 godzin,
– w systemie równoważnego czasu pracy, przewidującym wykonywanie pracy w wydłużonym dobowym wymiarze czasu pracy, nie więcej niż do 12 godzin,
– w systemie równoważnego czasu pracy, stosowanym przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób, a także w zakładowych strażach pożarnych i zakładowych służbach ratowniczych, przewidującym możliwość przedłużenia dobowego wymiaru czasu pracy do 24 godzin,
– w systemie przerywanego czasu pracy.
Jak zakładają projektodawcy, w ramach takiego okresu rozliczeniowego czasu pracy okresy dłuższej pracy będą równoważone okresami pracy krótszej lub dniami wolnymi od pracy. Będzie to się jednak odbywać w ramach wymiaru czasu pracy, obowiązującego danego pracownika, ustalonego na przyjęty okres rozliczeniowy, zgodnie z przepisami Kodeksu pracy i przy zachowaniu pozostałych norm ochronnych (np. dotyczących okresu odpoczynku dobowego i tygodniowego). Co ważne, stosowanie przedłużonego ponad 4 miesiące okresu rozliczeniowego czasu pracy będzie możliwe tylko po osiągnięciu w tej sprawie porozumienia pracodawcy z reprezentacją pracowników, dokonanego na szczeblu zakładowym. Dłuższy niż 4-miesięczny okres rozliczeniowy będzie mógł być ustalony tylko w układzie zbiorowym pracy lub w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi. W przypadku, gdy nie będzie możliwe uzgodnienie treści porozumienia ze wszystkimi zakładowymi organizacjami związkowymi, pracodawca będzie mógł uzgodnić treść porozumienia z reprezentatywnymi organizacjami związkowymi. Jeżeli u danego pracodawcy nie działają zakładowe organizacje związkowe, taki dłuższy okres rozliczeniowy będzie ustalany w porozumieniu zawieranym z przedstawicielami pracowników, wyłonionymi w trybie przyjętym u tego pracodawcy. Zgodnie z nowelizacją, pracodawca będzie przekazywać kopię porozumienia w sprawie przedłużenia okresu rozliczeniowego czasu pracy właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy w terminie 5 dni roboczych od dnia zawarcia porozumienia. Projekt przewiduje również możliwość stosowania, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, okresu rozliczeniowego czasu pracy wydłużonego maksymalnie do 4 miesięcy w systemie równoważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy nie więcej jednak niż do 12 godzin. W chwili obecnej istnieje możliwość wydłużenia okresu rozliczeniowego do 3 miesięcy jedynie w przypadkach uzależnionych od pory roku i warunków atmosferycznych. Możliwość wydłużenia okresu rozliczeniowego do 4 miesięcy dotyczyłaby także pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób, a także pracowników zakładowych straży pożarnych i zakładowych służb ratowniczych, jeżeli pracodawca stosuje w takich przypadkach system równoważnego czasu pracy. Takie wydłużenie okresu rozliczeniowego będzie wymagać uprzedniej zgody zakładowej organizacji związkowej. W razie braku takiej zgody trzeba będzie zawiadomić właściwego inspektora pracy.
Ruchomy czas pracy
Projektodawcy proponują także wprowadzenie przepisów regulujących zasady stosowania tzw. ruchomego czasu pracy w dwóch wariantach. Pierwszy przewiduje ustalanie rozkładów czasu pracy przewidujących różne godziny rozpoczynania pracy w dniach pracy pracowników. W takim przypadku pracodawca będzie mógł wyznaczać pracownikom różne godziny rozpoczynania pracy w poszczególne dni pracy także w ten sposób, iż w kolejnym dniu pracownik będzie rozpoczynał pracę o godzinie wcześniejszej niż w dniu poprzednim. Taka praca nie będzie uznawana za pracę nadliczbową. Nadal będzie jednak konieczne zachowanie przepisów o wymiarze czasu pracy, odpoczynku dobowym i tygodniowym. W drugim wariancie zostanie określony przedział czasu, w którym pracownik powinien podjąć pracę. W takiej sytuacji wyznaczony będzie przedział czasu, w którym pracownicy są obowiązani stawić się do pracy. Także w tym przypadku, gdyby pracownik, zgodnie ze swoją decyzją, w kolejnym dniu rozpoczął pracę o godzinie wcześniejszej niż w dniu poprzednim, to taka praca nie będzie pracą nadliczbową. Oczywiście trzeba będzie przestrzegać przepisów o wymiarze czasu pracy, odpoczynku dobowym i tygodniowym. Według projektu, ruchomy czas pracy mógłby być wprowadzony co do zasady w układzie zbiorowym pracy lub w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi. Jeżeli nie będzie możliwe uzgodnienie treści porozumienia ze wszystkimi zakładowymi organizacjami związkowymi, pracodawca będzie mógł uzgodnić treść porozumienia z reprezentatywnymi organizacjami związkowymi. W sytuacji, gdy u danego pracodawcy nie działają zakładowe organizacje związkowe, wprowadzenie ruchomego czasu pracy będzie możliwe w porozumieniu zawieranym z przedstawicielami pracowników, wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy. Dodatkowo projektodawcy proponują możliwość wprowadzenia ruchomego czasu pracy (w obu wariantach lub łącznie) również na pisemny wniosek zainteresowanego pracownika. Będzie to możliwe zarówno wówczas, gdy w zakładzie pracy w ogóle nie przyjęto ruchomego czasu pracy w trybie opisanym powyżej, jak również, gdy przyjęto ruchomy czas pracy, ale pracownik jest zainteresowany innym rozkładem czasu pracy niż wynikający z przyjętych ustaleń na szczeblu zakładowym.
