Błąd medyczny, a dochodzenie odszkodowania

Obowiązujące prawo oferuje narzędzia ochrony praw pacjenta. Są to przede wszystkim instrumenty, jakie pacjenci uzyskali po wejściu w życie ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Jednakże w przypadku wystąpienia błędu medycznego i dochodzenia odszkodowania jedyną możliwą drogą jego uzyskania jest proces sądowy cywilnego powództwa cywilnego o odszkodowanie lub zadośćuczynienie. Dochodzenie tego rodzaju spraw przed sądem trwa zwykle kilka lat. Nadmierna długość postępowania sądowego jest jedną z głównych przyczyn skarg składanych przez obywateli polskich do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Potrzeba podjęcia prac nad ustawą umożliwiającą każdemu pacjentowi dochodzenie odszkodowania z tytułu błędu medycznego bez konieczności występowania na drogę sądową wynika z rosnącej świadomości obywateli polskich w zakresie dochodzenia ich praw jako pacjentów. Świadomość ta wzrasta wraz z poziomem wykształcenia badanego. Dodatkowo, należy podkreślić, że rośnie także świadomość sądów w zakresie błędów medycznych, bowiem wzrastają też kwoty odszkodowań przyznawanych przez sądy. Ocenia się, że są one kilkakrotnie wyższe niż ponad dekadę temu.

 

Ministerstwo Zdrowia opublikowało projekt ustawy o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Biorąc pod uwagę to, że projektowane rozwiązanie będzie novum w polskim systemie prawnym, proponuje się jego ograniczenie do szpitali oraz do niektórych tylko kategorii błędów medycznych. Błędem medycznym byłoby nieumyślne postępowanie osoby wykonującej zawód medyczny w szpitalu w rozumieniu art. 20 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej, niezgodne z wymaganiami aktualnej wiedzy medycznej, w wyniku którego nastąpiło:

Legitymowanym czynnie do dochodzenia odszkodowania na podstawie projektowanej ustawy będzie pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy. Pacjentem jest, zgodnie z ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, osoba zwracająca się o udzielenie świadczeń zdrowotnych lub korzystająca ze świadczeń zdrowotnych udzielanych przez podmiot udzielający świadczeń lub osobę wykonującą zawód medyczny. Należy tutaj podkreślić, że pacjentem nie jest, osoba, która uczestniczy w eksperymencie medycznym lub naukowym oraz w badaniach klinicznych. Wniosek o ustalenie błędu medycznego wnosić się będzie do wojewódzkiej komisji do spraw orzekania o błędach medycznych w terminie 1 roku od dnia, w którym pacjent dowiedział się o zaistnieniu uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia pacjenta albo nastąpiła śmierć pacjenta, jednakże termin ten nie może być dłuższy niż 3 lata od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie skutkujące uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia pacjenta albo śmiercią pacjenta. Takie terminy, biorąc pod uwagę rodzaje błędu medycznego są wystarczające do zapewnienia praw pacjentów.

 

Odszkodowanie ma dotyczyć tylko i wyłącznie szkód związanych z opieką szpitalną realizowaną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Aby szkoda mogła być zrekompensowana wojewódzka komisja do spraw orzekania o błędach medycznych będzie musiała ustalić, że nastąpił błąd osoby wykonującej zawód medyczny w szpitalu, z którym wiąże się szkoda na osobie. Wojewódzka komisja nie będzie natomiast badać rozmiaru szkody, ani też kwestii adekwatnego związku przyczynowego. Wniosek ustalenie błędu składać się będzie do wojewódzkiej komisji do spraw orzekania o błędach medycznych, która będzie złożona ze specjalistów z dziedzin medycyny i prawa będących przedstawicielami samorządów zawodów prawniczych i medycznych oraz organizacji pacjenckich działających na terenie województwa a także przedstawicielami Ministra Zdrowia i Rzecznika Praw Pacjenta. Komisje będą miały wojewódzki charakter. Komisje nie będą ustalały wysokości odszkodowania, w tym zakresie bowiem propozycję będzie przedkładał zakład ubezpieczeń. Komisje będą orzekać w terminie nie dłuższym niż 5 miesięcy od dnia złożenia wniosku. Będzie możliwe złożenie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Podobnie jak, w systemie nordyckim, projektowana ustawa wprowadza maksymalne kwoty odszkodowania (renty).Propozycję odszkodowania będzie obowiązany przedstawić zakład ubezpieczeń, który zawarł odpowiednią umowę ubezpieczenia ze szpitalem, w którym doszło do błędu medycznego. Zamiast odszkodowania możliwa będzie renta.