Sąd Rejonowy postanowieniem z 14 kwietnia 2008 r. ogłosił upadłość Macieja S., a w dniu 9 maja 2008 r. ogłosił upadłość spółki. Syndyk uznał, co do zasady m.in. wierzytelności M. Z. i K. R., powstałe w okresie, gdy M. S. był wspólnikiem i zbył cały majątek upadłej, uzyskując cenę pokrywającą minimalną część uznanych wierzytelności. Upadły zaskarżył postanowienie z 14 kwietnia 2008 r., a Sąd Okręgowy rozpoznając zażalenie powziął wątpliwości sprowadzające się do zagadnienia, czy art. 5 ust. 3 pkt p.u.n. obejmuje również byłego wspólnika spółki jawnej. Według poglądu sądu I instancji prowadzenie przeciw wspólnikowi spółki jawnej egzekucji singularnej byłoby sprzeczne z zasadą odpowiedzialności subsydiarnej wspólnika spółki jawnej. Sąd Okręgowy powziął wątpliwości co do rozstrzygnięcia i przedstawił Sądowi Najwyższemu następujące zagadnienie prawne: "Czy wspólnik spółki jawnej, który wystąpił z tej spółki, ma zdolność upadłościową?" W odpowiedzi SN podjął uchwałę
Wspólnik spółki jawnej traci zdolność upadłościową w razie wystąpienia ze spółki.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 2008 roku, sygn. akt III CZP 126/08
Zasady wspólnego dochodzenia roszczeń wierzycieli od niewypłacalnych dłużników reguluje ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze. Art. 1 ust. 1 wskazuje przedsiębiorców jako zasadniczą grupę mającą potencjalną zdolność upadłościową, zastrzegając jednakże objęcie tym postępowaniem innych podmiotów określonych w ustawie. Wśród przedmiotowych przesłanek zdolności upadłościowej uczestnictwa w postępowaniu upadłościowym zwraca uwagę prowadzenie we własnym imieniu działalności gospodarczej lub zawodowej. Art. 5 ust. 3 wprowadza wyjątki od przedstawionej reguły, postanawiając, że przepisy ustawy stosuje się także do wspólników osobowych spółek handlowych, ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem. W rozpoznawanej sprawie odpowiedzialność wspólnika nie budzi wątpliwości, wynika, bowiem z art. 22 ust. 2 k.s.h. stanowiącego, że każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką. W przepisie brak jednak regulacji temporalnych uwarunkowań tej odpowiedzialności, pożądanej ze względu na potencjalną liczbę zmiennych, pozostających ze sobą w związku, np. rejestracji spółki, wstąpienia lub wystąpienia z niej wspólnika, powstania zobowiązania, wymagalności, stwierdzenia bezskuteczności egzekucji. Stan prawny komplikuje się także ze względu na obowiązek „uwzględnienia” art. 31, będącego sformułowaniem niejednoznacznym. Art. 31 w § 3 zawiera jednak wskazówkę przydatną do rozstrzygnięcia prawnego, pozwalającą odrzucić przypuszczenie, że ustawodawca przeoczył zupełnie temporalne związki zdarzeń wpływających na odpowiedzialność wspólnika według art. 5 ust. 3 pkt 2 P.u.n.. Stosowanie przepisów ustawy także do odpowiedzialności wspólników osobowych spółek handlowych, nie uprawnia również do pominięcia art. 8 P.u.n., określającego skutki wygaśnięcia innej przesłanki odpowiedzialności, tj. statusu przedsiębiorcy, ze względu na zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej. W takim wypadku, podobnie, jak w razie śmierci przedsiębiorcy zdolność upadłościowa utrzymuje się tylko przez jeden rok. Unormowania te są dość odległe od rozstrzyganego zagadnienia, wynika jednak z nich wymaganie istnienia przesłanek ogłoszenia upadłości w dniu orzekania i normowania ograniczeń czasowych w razie odstępstwa od tej reguły.
Art. 5 ust. 3 P.u.n. wprowadza wyjątki w stosunku do reguły tego prawa wyrażonej w ust. 1. Podlegają one wykładni ścisłej, ponieważ zdolność upadłościowa obejmuje ograniczony krąg dłużników, nie ma zatem podstawy do uznania luki normatywnej i rozszerzania tego kręgu w drodze analogii, a interpretacja ust. 3. powinna wpierw uwzględnić metodę językową. Ponieważ status wspólnika spółki prawa handlowego określa ustawa, przeczyłoby regułom logiki utożsamianie wspólnika i byłego wspólnika, zwłaszcza gdyby taka dowolna interpretacja miała kształtować treść odrębnego aktu normatywnego o istotnym znaczeniu społecznym wyrażonym przez określenie go mianem Prawa. Uznanie, że po wystąpieniu ze spółki status wspólnika pozostaje niezmieniony podważałoby sens regulacji np. następstw wyłączenia wspólnika oraz regulacji odpowiedzialności wspólnika spółki jawnej ze względu na chwilę powstania zobowiązania. Okoliczności te uzasadniają przyjęcie za dostateczną wykładni językowej art. 5 ust. 3 pkt 2 P.u.n. i rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego, jak w uchwale. Wystąpienie ze spółki nie zwalnia byłego wspólnika z odpowiedzialności określonej w art. 22 k.s.h., za zobowiązania powstałe wcześniej. Kierując się przytoczonymi motywami Sąd Najwyższy na podstawie art. 390 § 1 k.p.c. podjął uchwałę przytoczoną w sentencji.
