Ciężar dowodu w postępowaniu administracyjnym

Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego w drodze decyzji nałożył na przedsiębiorcę karę pieniężną w łącznej kwocie 2.800 zł. Już przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym pojawiła się kwestia ciężaru dowodu – kto ma udowodnić istotne w sprawie okoliczności. Ostatecznie sprawa trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który stwierdził, że

 

Stosownie do art. 92a ust. 4 u.t.d. postępowania administracyjnego wobec przedsiębiorcy nie wszczyna się, jeżeli okoliczności sprawy i dowody jednoznacznie wskazują, że podmiot wykonujący przewóz nie miał wpływu na powstanie naruszenia. Zgodnie z art. 93 ust. 1 u.t.d. uprawnieni do kontroli, o których mowa w art. 89 ust. 1, mają prawo nałożyć na wykonującego przewozy drogowe lub inne czynności związane z tym przewozem karę pieniężną, w drodze decyzji administracyjnej. Według skarżącego, powołującego się w szczególności na art. 93 ust. 7 u.t.d., do nałożenia kary pieniężnej nie wystarcza ustalenie stanu obiektywnej bezprawności, rozumianego jako naruszenie powszechnie obowiązujących norm prawnych. Konieczne jest jeszcze wykazanie, że kontrolowany podmiot owo naruszenie mógł przewidzieć. To na organie spoczywa ciężar dowodu i obowiązek dowiedzenia tejże okoliczności. Niedopuszczalne jest, jak podkreśla, przerzucanie ciążącego na organie administracji publicznej obowiązku na stronę postępowania. W ocenie skarżącego żadna z przesłanek, od których uzależnione jest nałożenie kar pieniężnych, nie została wykazana, ani choćby zbadana. Organ, nie wskazał, w jaki sposób kontrolowany przedsiębiorca mógł i powinien był się zachować, jakie obowiązywały go reguły ostrożności, czy też według jakich kryteriów ustalił właściwy w sprawie miernik należytej staranności, nie ustalił również rzeczywistego sposobu postępowania przedsiębiorcy, na którego nałożył karę. Uzasadnienie decyzji organu I instancji, w ocenie skarżącego, zawiera swoiste domniemanie winy, a taka konstrukcja jest według skarżącego niedopuszczalna i sprzeczna z intencjami ustawodawcy.

Skarżący, jak sam podkreślił, dochował wszelkiej należytej staranności, wymaganej w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. I tak, kierowca otrzymał stosowne przeszkolenie w przedmiocie obowiązujących norm czasu pracy oraz wymaganego odpoczynku, zaś odbycie przez kierowcę stosownego przeszkolenia potwierdza podpisane przez niego oświadczenie.

Naczelny Sąd Administracyjny się z tym poglądem nie zgodził. Powołując się na poglądy doktryny wskazał, że w postępowaniu administracyjnym nie ma zastosowania przepis art. 6 k.c. W myśl tego przepisu ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W orzecznictwie sądowo-administracyjnym przeważa pogląd, że w postępowaniu administracyjnym nie ma zastosowania przepis art. 6 k.c..

 

Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że organ administracji publicznej obciąża ciężar udowodnienia faktów związanych z naruszeniem przez skarżącego przepisów o czasie pracy kierowców w odniesieniu do kierowcy, którym skarżący posługiwał się przy wykonywaniu transportu drogowego, a więc faktu przekroczenia przez niego maksymalnego czasu prowadzenia pojazdu bez przerwy oraz faktu skrócenia dziennego czasu odpoczynku, co jest penalizowane karami pieniężnymi. Okoliczności objęte hipotezą przepisów art. 92a ust. 4 i art. 93 ust. 7 u.t.d. powinien natomiast udowodnić przedsiębiorca, gdyż to on wywodzi skutki prawne wynikające z tych przepisów, które zwalniają go od odpowiedzialności za wykroczenia kierowcy pojazdu. Skarżący powinien, więc przedłożyć dowody na okoliczności objęte hipotezami omawianych wyżej przepisów, a mianowicie, że nie miał wpływu na powstanie naruszenia prawa przez kierowcę pojazdu lub że naruszenie przepisów nastąpiło wskutek zdarzeń bądź okoliczności, których skarżący nie mógł przewidzieć.