Co czeka uczniów, a co nauczycieli? Czyli o zmianach w systemie oświaty

Ustrój szkolny po zmianach

Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 roku Prawo oświatowe zawiera rozwiązania dotyczące nowego ustroju szkolnego oraz związanych z tym modyfikacji w organizacji i funkcjonowaniu szkół i placówek oświatowych. Ustrój szkolny z obecnego systemu 6-letniej szkoły podstawowej, 3-letniego gimnazjum, 3-letniego liceum ogólnokształcącego, 4-letniego technikum i 3-letniej zasadniczej szkoły zawodowej ulegnie przekształceniu. Docelowa struktura szkolnictwa, zaproponowana w ustawie – Prawo oświatowe, będzie obejmowała:

• 8-letnią szkołę podstawową,
• 4-letnie liceum ogólnokształcące,
• 5-letnie technikum,
• 3-letnią branżową szkołę I stopnia,
• 3-letnią szkołę specjalną przysposabiającą do pracy,
• 2-letnią branżową szkołę II stopnia,
• szkołę policealną.

Kiedy rozpoczną się zmiany?

Zmiany rozpoczną się od roku szkolnego 2017/2018. Wówczas uczniowie kończący klasę VI szkoły podstawowej będą podlegać promocji do klasy VII szkoły podstawowej. Rozpocznie się tym samym wygaszanie gimnazjów, tzn. że nie będzie prowadzona rekrutacja do gimnazjum. W roku szkolnym 2018/2019 ostatni rocznik dzieci klas III ukończy gimnazjum, co oznacza, że z dniem 1 września 2019 r. w ustroju szkolnym nie będą funkcjonować gimnazja.

Wprowadzanie branżowej szkoły I stopnia, w miejsce zasadniczej szkoły zawodowej, planowane jest od 1 września 2017 r. Wprowadzanie branżowej szkoły II stopnia dla absolwentów branżowej szkoły I stopnia nastąpi od roku szkolnego 2020/2021. Zmiany w liceach ogólnokształcących i technikach rozpoczną się natomiast od roku szkolnego 2019/2020, a zakończą w roku szkolnym 2023/2024.

W roku szkolnym 2019/2020 w klasach I liceów ogólnokształcących, techników i branżowych szkół I stopnia edukację rozpocznie młodzież kończąca klasę III gimnazjum i kończąca klasę VIII szkoły podstawowej. Młodzież kończąca gimnazjum będą kształciły się w 3-letnich liceach ogólnokształcących i 4-letnich technikach, natomiast młodzież kończąca VIII klasę szkoły podstawowej rozpoczną naukę w 4-letnim liceum ogólnokształcącym lub 5-letnim technikum. Uczniowie będą mogli także kontynuować naukę w I klasie branżowej szkoły I stopnia.

Mechanizmy i tryb wdrażania nowych regulacji w zakresie systemu oświaty

Mechanizmy i tryb wdrażania nowych regulacji w zakresie systemu oświaty zawarto w przepisach ustawy z dnia 14 grudnia 2016 roku Przepisy wprowadzające ustawę  – Prawo oświatowe.

Z dniem 1 września 2017 r. dotychczasowa sześcioletnia szkoła podstawowa staje się ośmioletnią szkołą podstawową. Oznacza to, że z dniem 1 września 2017 roku uczniowie, nauczyciele i pracownicy dotychczasowej sześcioletniej szkoły podstawowej stają się uczniami, nauczycielami i innymi pracownikami ośmioletniej szkoły podstawowej. W dniu 1 września 2017 r. w ośmioletniej szkole podstawowej rozpoczną naukę pierwsi uczniowie klasy VII (absolwenci klasy VI dotychczasowej sześcioletniej szkoły podstawowej), którzy 1 września 2018 r. będą pierwszymi uczniami klasy VIII tej szkoły. Powyższe dotyczy zarówno szkoły podstawowej prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego, jak i publicznej szkoły podstawowej prowadzonej przez osobę prawną niebędącą jednostką samorządu terytorialnego lub osobę fizyczną, a także szkół niepublicznych.

Ustawodawca założył kilka wariantów wygaszania gimnazjum. Może ono nastąpić poprzez:

• przekształcenie dotychczasowego gimnazjum w ośmioletnią szkołę podstawową lub
• włączenie gimnazjum do ośmioletniej szkoły podstawowej,
• przekształcenie gimnazjum w liceum ogólnokształcące albo technikum,
• włączenie gimnazjum do liceum ogólnokształcącego albo technikum,
• przekształcenie dotychczasowego gimnazjum w branżową szkołę I stopnia lub włączenie gimnazjum do branżowej szkoły I stopnia.

Dotychczasowe trzyletnie liceum ogólnokształcące z dniem 1 września 2019 r. stanie się czteroletnim liceum ogólnokształcącym. Natomiast z dniem 1 września 2020 r. rozpocznie się stopniowe wygaszanie trzyletniego liceum ogólnokształcącego. Na rok szkolny 2020/2021 nie będzie prowadzone już postępowanie rekrutacyjne do klasy I dotychczasowego trzyletniego liceum ogólnokształcącego. Natomiast do czasu ukończenia cyklu kształcenia, czyli do dnia 31 sierpnia 2022 r., w oddziałach dotychczasowego trzyletniego liceum uczyć się będą ostatni absolwenci wygaszonego gimnazjum.

W latach szkolnych 2019/2020–2021/2022 w czteroletnim liceum ogólnokształcącym będą prowadzone klasy dotychczasowego trzyletniego liceum ogólnokształcącego. Uczeń klasy I dotychczasowego trzyletniego liceum ogólnokształcącego, który w roku szkolnym 2019/2020 nie otrzyma promocji do klasy II, w roku szkolnym 2020/2021 stanie się uczniem klasy I czteroletniego liceum ogólnokształcącego. Uczeń klasy II dotychczasowego trzyletniego liceum ogólnokształcącego, który w roku szkolnym 2020/2021 nie otrzyma promocji do klasy III, w roku szkolnym 2021/2022 stanie się uczniem klasy II czteroletniego liceum ogólnokształcącego. Uczeń klasy III dotychczasowego trzyletniego liceum ogólnokształcącego, który w roku szkolnym 2021/2022 nie ukończy tej szkoły, w roku szkolnym 2022/2023 stanie się uczniem klasy III czteroletniego liceum ogólnokształcącego.

Z dniem 1 września 2019 r. zespół szkół, w skład którego wchodzi gimnazjum i liceum ogólnokształcące, stanie się czteroletnim liceum ogólnokształcącym.

Ustawa przewiduje przekształcenie z dniem 1 września 2017 r. dotychczasowej trzyletniej zasadniczej szkoły zawodowej w trzyletnią branżową szkołę I stopnia. Na rok szkolny 2017/2018 nie będzie prowadzona rekrutacja do klas pierwszych trzyletnich zasadniczych szkół zawodowych, natomiast będzie prowadzona rekrutacja kandydatów do klasy pierwszej branżowej szkoły I stopnia. Na lata szkolne 2017/2018–2019/2020 do branżowej szkoły I stopnia będzie przeprowadzana rekrutacja absolwentów gimnazjum, na rok szkolny 2019/2020 i na lata późniejsze przeprowadzana będzie rekrutacja absolwentów ośmioletniej szkoły podstawowej. W roku szkolnym 2017/2018 kształcenie w branżowej szkole I stopnia będzie odbywało się w zawodach, w których zgodnie z klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego przewidziano kształcenie w tym typie szkoły.

Pierwsi absolwenci ukończą branżową szkołę I stopnia w 2020 r., w związku z tym utworzenie branżowej szkoły II stopnia nastąpi z dniem 1 września 2020 r., a pierwsza rekrutacja kandydatów zostanie przeprowadzona na rok szkolny 2020/2021.

Dotychczasowe czteroletnie technikum z dniem 1 września 2019 r. zostanie przekształcone w pięcioletnie technikum. Do roku 2019/2020 prowadzona będzie rekrutacja do dotychczasowego czteroletniego technikum (dla absolwentów gimnazjum), natomiast na rok szkolny 2019/2020 i późniejsze lata rekrutacja będzie prowadzona do pięcioletniego technikum (dla absolwentów ośmioletniej szkoły podstawowej). Na rok szkolny 2020/2021 nie będzie prowadzona rekrutacja do klas pierwszych czteroletniego technikum, co oznacza, że z dniem 1 września 2020 r. nastąpi likwidacja klasy pierwszej czteroletniego technikum, a w następnych latach kolejnych klas.

A co z nauczycielami? Z mocy prawa nauczyciele:

• dotychczasowych 6-letnich szkół podstawowych staną się nauczycielami 8-letnich szkół podstawowych,
• dotychczasowej zasadniczej szkoły zawodowej staną się nauczycielami branżowej szkoły I stopnia,
• dotychczasowego czteroletniego technikum staną się nauczycielami pięcioletniego technikum,
• dotychczasowego trzyletniego liceum ogólnokształcącego staną się nauczycielami czteroletniego liceum ogólnokształcącego.

Podstawa prawna:

Art. 116, art. 117, art. 118, art. 119, art. 127, art. 128, art. 129, art. 130, art. 145, art. 146, art. 147, art. 148, art. 149, art. 150, art. 151, art. 152, art. 153, art. 154, art. 155, art. 156, art. 161, art. 162, art. 163, art. 164, art. 165, art. 166 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz. U. 2017.60).