Karnet ATA jest międzynarodowym, ujednoliconym dokumentem celnym, wydawanym przez Izby Handlowe, które są członkami systemu gwarancyjnego ATA. Skrót ATA jest zestawieniem pierwszych liter francuskiego i angielskiego określenia odprawy czasowej Admission Temporaire oraz Temporary Admission. Kwestie związane z tym dokumentem regulują:
- Konwencja celna w sprawie karnetu ATA dla odprawy warunkowej towarów (Konwencja ATA), sporządzona w Brukseli dnia 6 grudnia 1961r.,
- Konwencja dotycząca odprawy czasowej, sporządzona w Stambule w dniu 26 czerwca 1990r.
Procedurą odprawy czasowej z zastosowaniem karnetu ATA mogą zostać objęte towary, które:
– przeznaczone są do prezentacji lub użycia na wystawach, targach, pokazach, kongresach lub podobnych imprezach,
– są wzorami lub próbkami handlowymi wywożonymi w celach akwizycji, rozpoznania rynku, bądź zademonstrowania wzorów,
– stanowią wyposażenie zawodowe: sprzęt filmowy i telewizyjny, rekwizyty teatralne, instrumenty muzyczne, sprzęt sportowy, aparatura badawcza, narzędzia itp.
Karnet ATA eliminuje zawiłą procedurę celną związaną z odprawą czasową.
Zalety karnetu ATA to przede wszystkim ograniczenie ilości dokumentów potrzebnych do odprawy czasowej. Użytkownik karnetu nie musi wypełniać dokumentu SAD ani deklaracji celnych. ATA zwalania również z kaucji i zabezpieczeń na poczet cła.
Aby wyrobić karnet ATA należy znać dokładną trasę podróży oraz liczbę wywożonych pozycji. Wydawanie karnetów jest odpłatne. Użytkownik karnetu zobowiązuje się do przestrzegania przepisów celnych (w kraju wywozu i krajach przywozu) oraz do ponoszenia wszelkich opłat związanych z ich przekroczeniem lub nieprzestrzeganiem konwencji ATA (np. pozostawienie towaru na stałe na terenie państwa, do którego został wwieziony, przekroczenie terminu wywozu, brak odprawy wywozowej itp.).
Okres ważności dokumentu wynosi maksymalnie 12 miesięcy od daty jego wydania i nie można go przedłużyć.
W razie zniszczenia, zgubienia lub kradzieży karnetu wystawiany jest duplikat, którego ważność wygasa w terminie ważności pierwotnego karnetu. Istnieje możliwość wielokrotnego wykorzystania dokumentu w ciągu trwania okresu jego ważności pod warunkiem, że lista wywożonych towarów nie ulegnie zmianie. Karnet ten nie zwalnia z uzyskiwania pozwoleń określonych odrębnymi przepisami. Na podstawie karnetu ATA można wywieźć towar do jednego lub kilku krajów.
Prawo do nabywania karnetów przysługuje wszystkim polskim podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą (w tym instytucjom kultury, organizacjom pożytku publicznego itp.), które złożą odpowiednie dokumenty, m.in.:
– wniosek podpisany przez uprawnione osoby,
– dokument potwierdzający stosowny wpis do rejestru publicznego,
– zaświadczenie o nadaniu statystycznego numeru identyfikacyjnego REGON,
– decyzję nadania numeru identyfikacji podatkowej (NIP).
Wydawaniem karnetów ATA w Polsce zajmuje się Krajowa Izba Gospodarcza.
Karnet ATA jest obecnie stosowany w 67 państwach.
Od 1 maja 2004 roku przewóz towarów z Polski do pozostałych krajów Unii Europejskiej nie wymaga już stosowania karnetów ATA. Przedsiębiorcy, którzy zamierzają czasowo wywieźć towary poza teren Wspólnoty, mogą dokonać odpraw celnych na podstawie tego dokumentu w następujących krajach:
EUROPA: Białoruś, Czarnogóra, Chorwacja, Macedonia, Mołdawia, Norwegia, Rosja, Serbia, Szwajcaria, Ukraina.
AFRYKA, BLISKI I ŚRODKOWY WSCHÓD: Algieria, Iran, Izrael, Liban, Maroko, Mauritius, RPA, Senegal, Tunezja, Turcja, Wybrzeże Kości Słoniowej.
AZJA I PACYFIK: Australia, Chiny, Hong Kong, Indie, Japonia, Republika Korei, Malezja, Mongolia, Nowa Zelandia, Pakistan, Singapur, Sri Lanka, Tajlandia.
AMERYKA POŁUDNIOWA I PÓŁNOCNA: Chile, Kanada, USA.
