Zgodnie z nowymi regulacjami ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu porządku i czystości w gminach, gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy. Rada gminy może, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, postanowić o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne. Z powyższego wynika zatem, że obowiązek wywozu śmieci spoczywa na gminach.
Nowe regulacje wprowadziły spore zamieszanie w systemie usuwania nieczystości z polskich miast i wsi. Zdaniem krytyków prowadzonej nowelizacji w omawianym zakresie, firmy zajmujące się wywozem śmieci nie będą w stanie dostosować się do nowych wymogów prawnych. Jak pokazuje praktyka – taka sytuacja ma właśnie miejsce. Wiele polskich gmin nie jest w stanie usuwać śmieci w przyzwoitym terminie – tak, aby nie zalegały one po kilka czy kilkanaście dni. Mieszkańcy są w ostateczności zmuszani do wywozu śmieci na własny rachunek – co bowiem mają zrobić, jeśli ich gmina nie sprostała zadaniu i nie zawarła odpowiednich umów z przedsiębiorcami zajmującymi się usuwaniem nieczystości. Rodzi to oczywiście dodatkowe koszty po stronie mieszkańców – nie dość, że muszą oni płacić za wywóz śmieci, który miała zorganizować gmina, to dodatkowo muszą płacić i nierzadko poświęcać swój czas za rzeczywiste usuwanie odpadków. Jak się jednak okazuje, ustawodawca przewidział w takich sytuacjach odpowiedzialność nierzetelnej gminy.
Zgodnie z treścią art. 6s ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w gminach, w przypadku gdy gmina nie realizuje obowiązku odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, właściciel nieruchomości jest obowiązany do przekazania odpadów komunalnych, na koszt gminy, podmiotowi odbierającemu odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, wpisanemu do rejestru działalności regulowanej. Z praktycznego punktu widzenia , samodzielne usuwanie śmieci uprawnia mieszkańców do obciążenia kosztami właściwą gminę. Pamiętajmy jednak o zachowaniu odpowiedniej procedury. W pierwszej kolejności powinniśmy wezwać gminę do wykonania obowiązku odbierania odpadów komunalnych – pismo kierujemy na adres właściwej gminy wraz z określeniem terminu w jakim ma nastąpić odbiór śmieci. Dopiero po upływie w/w terminu właściciel danej nieruchomości może na własny koszt usunąć odpadki, a dokładniej wezwać firmę zajmującą się tego typu usługami. Następnie powinien poprosić o wystawienie faktury za wykonaną usługę, którą skieruje do gminy wraz z wezwaniem do zapłaty poniesionego kosztu wywozu śmieci. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że firmy specjalizujące się w usuwaniu nieczystości możemy odnaleźć w urzędach gmin lub na stronach internetowych – pamiętajmy, aby przedsiębiorca był wpisany do rejestru działalności regulowanej w zakresie odbioru odpadów od właścicieli nieruchomości.
