Ustawodawca konstruując podstawowe zasady prawa pracy chciał przede wszystkim chronić pozycję samego pracownika. Tym samym KP przewiduje, iż przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Jednocześnie pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Oczywiście bezkrytyczne wykonanie bezprawnego polecenia, którego realizacja choćby potencjalnie zagraża interesom pracodawcy i którego szkodliwości dla tych interesów pracownik był albo powinien być świadomy, może zostać zakwalifikowane jako naruszenie określonego w art. 100 § 2 pkt 4 KP pracowniczego obowiązku dbałości o dobro zakładu pracy.
Tak naprawdę czasowe powierzenie pracownikowi innej pracy przez jego szefa jest możliwe w związku z tzw. wypowiedzeniem zmieniającym. Ogólnie rzecz biorąc polega ono na zmianie dotychczasowych warunków pracy lub płacy w stosunku do określonego pracownika. Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki. W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia. Jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził zgodę na te warunki, pismo pracodawcy wypowiadające warunki pracy lub płacy powinno zawierać pouczenie w tej sprawie. W razie braku takiego pouczenia, pracownik może do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków.
Wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest wymagane w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nie przekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika.
Mając zatem powyższe na uwadze, musimy stwierdzić, że pracodawca może powierzyć na wykonywanie innej pracy, jednak na okres maksymalnie 3 miesięcy (art. 42 § 4 KP). Jak podkreśla Sąd Najwyższy, w razie naruszenia przez pracodawcę powyższego przepisu, pracownikowi nie przysługują roszczenia z tytułu nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia definitywnego ani wypowiedzenia zmieniającego umowy o pracę, chyba że odmowa podjęcia wykonywania takiej pracy była przyczyną wypowiedzenia lub rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Pracodawca, który stawia pracownikowi zatrudnionemu na kierowniczym stanowisku pracy potwierdzone zarzuty nieefektywności świadczenia (wykonywania) pracy kierowniczej może skorzystać z uprawnienia z art. 42 § 4 KP do powierzenia mu jako innej odpowiedniej pracy – wykonywania zatrudnienia na zaproponowanym w wypowiedzeniu zmieniającym stanowisku pracy na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika. Jest to usprawiedliwione zwłaszcza wtedy, gdy pracodawca od razu zmierza do usprawnienia i oczekuje osiągania lepszych efektów pracy kierowniczej przez innego pracownika, któremu powierzył takie stanowisko, choćby podjęte działania nie usuwały wszelkich nieprawidłowości lub braku spodziewanych efektów zatrudniania pracowników na stanowiskach kierowniczych.
Przeniesienie pracownika na inne stanowisko służbowe jest tak naprawdę samodzielną konstrukcją prawną uregulowaną w przepisach prawa pracy, odmienną od unormowanego w Kodeksie pracy wypowiedzenia warunków pracy lub płacy.
Powierzenie pracownikowi innej pracy niż określona w umowie o pracę może zatem nastąpić na okres do 3 miesięcy w roku kalendarzowym. Powierzenie pracownikowi innej pracy na okres dłuższy niż 3 miesiące w roku kalendarzowym wymaga albo akceptacji pracownika, albo formalnego uregulowania statusu pracownika w odniesieniu do treści umowy o pracę – przez określenie w aneksie do umowy o pracę nowego zakresu zadań, obowiązków i odpowiedzialności (także wysokości wynagrodzenia), albo nawet wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy w trybie art. 42 § 1-3 KP. Wypowiedzenie zmieniające nie jest wymagane w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, pracy innej niż określona w umowie o pracę, ale tylko na okres nieprzekraczający trzech miesięcy w roku kalendarzowym. Jeżeli po upływie trzymiesięcznego okresu pracownik nadal wykonuje obowiązki pracownika delegowanego i stan ten akceptuje, to można przyjąć, że doszło w sposób dorozumiany do zawarcia porozumienia zmieniającego warunki pracy. Wyłącznie pracodawcę obciąża ryzyko zatrudnienia pracownika na stanowisku pracy, do zajmowania którego nie ma on wymaganych kwalifikacji zawodowych. Żądanie przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach zgłoszone przez pracownika podlegającego szczególnej ochronie, który nie miał kwalifikacji zawodowych koniecznych do wykonywania pracy na stanowisku zajmowanym przed wypowiedzeniem, nie jest nadużyciem przez pracownika prawa podmiotowego.
