Wojewoda zarządzeniem zastępczym stwierdził wygaśnięcie mandatu radnego. Jego zdaniem bowiem radny naruszył ustawowy zakazu łączenia mandatu radnego z prowadzeniem działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia powiatu, przewidziany w art. 25b ust. 1 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.).
Na zarządzenie zastępcze wojewody skargi złożyli zarówno radny jak i rada powiatu. W uzasadnieniu stwierdzili, że w sprawie nie doszło do naruszenia art. 25b ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.). Wskazali, że zawarte w art. 25 b ustawy sformułowanie, że radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia powiatu oznacza, zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, uzyskanie mienia dla celów gospodarczych na uprzywilejowanych zasadach. Zaznaczyli, że przyznanie dotacji nastąpiło w otwartym konkursie, na ogólnych zasadach, przez wynajętą przez starostwo firmę zewnętrzną. W ocenie skarżących, nie nastąpiło zatem nadużycie pozycji i osiągnięcie korzyści z tego tytułu.
Sąd rozpatrując sprawę, podkreślił, iż celem przepisów określanych jako antykorupcyjne, a taki charakter ma m.in. przepis art. 25 b ust. 1 ustawy, jest zapobieganie sytuacjom, w których radni mogliby osiągać jakiekolwiek korzyści z tytułu sprawowanego mandatu. O potencjalnie korupcyjnym wykorzystywaniu mienia jednostki samorządowej przez radnego można mówić wtedy gdy radny, uczestnicząc w pracach organów właściwej jednostki samorządu może wpływać na treść uchwał i decyzji podejmowanych przez te organy. WSA dodał, iż zasadność wprowadzenia takich ograniczeń nie budzi wątpliwości Trybunału Konstytucyjnego, który podkreśla w swoim orzecznictwie, iż sprawowanie mandatu przedstawicielskiego jest dobrowolną służbą publiczną, z którą mogą się wiązać dodatkowe obciążenia i obowiązki. Wykonywanie funkcji publicznych w wielu przypadkach pozbawia lub ogranicza prawa osób je pełniących w zakresie przynależności do partii politycznych lub organizacji związkowych, bądź w sferze zatrudnienia. Obejmując funkcję publiczną obywatel niejako „godzi się” na utratę pewnych uprawnień zyskując w zamian inne, związane z tą funkcją.
WSA podkreślił, iż użyte w przepisie art. 25b ust. 1 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.) sformułowanie „z wykorzystaniem” należy interpretować szeroko i odnosić je do wszelkich przypadków korzystania z mienia powiatu w ramach prowadzonej działalności, bez względu na to czy owo wykorzystywanie ma podstawę prawną, czy też nie, jest stałe bądź jednorazowe oraz odpłatne bądź też nie. W związku z tym, także jednorazowe działanie polegające na wykorzystaniu mienia powiatu przy prowadzeniu działalności gospodarczej, nawet jeżeli to konkretne działanie nie prowadzi bezpośrednio do zysku musi skutkować wygaśnięciem mandatu radnego. Analizowana regulacja nie pozostawia luzu decyzyjnego w tym zakresie. Organ nie może uzależniać decyzji o wygaśnięciu mandatu radnego od stopnia przewinienia. Zatem dotacja pochodząca ze środków Unii Europejskiej przyznana radnemu powiatu w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej jest prawem majątkowym, a tym samym stanowi mienie powiatu. Skorzystanie przez radnego prowadzącego działalność gospodarczą z dotacji unijnych, których beneficjentem jest rada powiatu stanowi przesłankę do wygaśnięcia mandatu.
Wyrok WSA w Białymstoku II SA/Bk 445/12, nieprawomocny
