Idea zmian ustawowych jest oczywiście słuszna. Policja teraz już nie będzie nękać narkomana, który posiada niewielką ilość narkotyków na własny użytek, a zacznie tropić i ścigać dealerów oraz producentów i importerów. Założenia o tyle słuszne, co nierealne.
Należy zaznaczyć, że żaden dealer nie nosi przy sobie kilograma kokainy, czy kilkuset tabletek extasy. Osoby te zazwyczaj mają przy sobie niewielkie ilości tych środków, a resztę przechowują albo w domu, albo w samochodzie, do którego idą po uzupełnienie zapasów. Ponadto organy ścigania w pewien sposób utracą istotny element w walce z przestępczością narkotykową, a mianowicie możliwość odstępowania od ściągania w zamian za udzielenie informacji o dealerze.
Obecnie zgodnie z treścią art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii osoba, która wbrew przepisom ustawy, posiada środki odurzające lub substancje psychotropowe, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. W przypadku posiadania znacznej ilości środków odurzających lub substancji psychotropowych, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Natomiast ustawa przewiduje także złagodzenie odpowiedzialności karnej, w wypadku mniejszej wagi, wówczas odpowiedzialność karna to grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Przypadek mniejszej wagi, to sytuacja, w której okoliczności popełnienia przestępstwa wskazują na niewielką społeczną szkodliwość czynu.
Zgodnie z poglądem Sądu Najwyższego wyrażonego m. in. w postanowieniu z dnia 25.09.2002 roku, sygn.. akt II KKN 79/00, przy rozstrzygnięciu, czy zachodzi tzw. wypadek mniejszej wagi, ilość posiadanego środka odurzającego jest tylko jednym z elementów, który winien być brany pod uwagę i niewielka ilość środka odurzającego bynajmniej nie musi, niejako automatycznie, prowadzić do uprzywilejowanej subsumcji; o uznaniu konkretnego czynu zabronionego za wypadek mniejszej wagi decyduje całościowa ocena jego społecznej szkodliwości, jako zmniejszonej do stopnia uzasadniającego wymierzenie kary według skali zagrożenia ustawowego przewidzianego w przepisie wyodrębniającym wypadek mniejszej wagi, w kategorii przestępstw określonego typu. Ponadto w wyroku z dnia 24.04.2002 roku sygn.. akt II KKN 193/00, Sąd Najwyższy podkreślił, że o kwalifikacji prawnej czynu jako wypadku mniejszej wagi (uprzywilejowanego typu przestępstwa) nie decyduje ani dotychczasowa niekaralność oskarżonych, ani dobra opinia w miejscu zamieszkania, ani jakiekolwiek inne okoliczności mające wpływ na wymiar kary, lecz wyłącznie rodzaj i natężenie przedmiotowych oraz podmiotowych znamion czynu. Ilość posiadanych substancji jest jedynie jednym z elementów kwalifikacji prawnej czynu karalnego jakim jest posiadanie środków odurzających lub substancji psychotropowych.
Jak stwierdził w postanowieniu z dnia 28 października 2009 roku Sąd Najwyższy – Izba Karna sygn.. akt I KZP 22/2009, na podstawie art. 62 ustawy z dnia 21 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii karalny jest każdy wypadek posiadania środka odurzającego lub substancji psychotropowej „wbrew przepisom ustawy”, a więc w celu dalszej sprzedaży lub udzielenia ich innej osobie, jak i w celu samodzielnego zażycia – czy to za jakiś czas czy niezwłocznie, jeżeli sprawca posiada środek odurzający lub substancję psychotropową w ilości pozwalającej na co najmniej jednorazowe użycie, w dawce dla nich charakterystycznej, zdolnej wywołać u człowieka inny niż medyczny skutek.
Można zatem stwierdzić, że obecnie przepisy przewidują karalność każdego posiadania narkotyków. Oczywiście sąd może w przypadkach określonych w przepisach kodeksu postępowania karnego umorzyć warunkowo postępowanie, skazać oskarżonego na grzywnę, której wielkość określa on samodzielnie. Prokurator może także uznać, że zachodzą okoliczności gdy społeczna szkodliwość czynu jest mniej niż znikoma i umorzyć postępowanie z powodu braku cech przestępstwa. Są zatem prawne możliwości nie karania narkomanów lub osób, które posiadają narkotyki jedynie na własny użytek. Jednakże ustawodawca w nowelizacji przewiduje, że niewielka ilość posiadanych narkotyków nie będzie karana. Czy to będzie dobre rozwiązanie – czas pokaże…
Jarosław Olejarz
