Spis treści
Zarys pojęcia prokury
Rozważania wstępne warto rozpocząć od zdefiniowania pojęcia prokury. Otóż prokura jest – jak już zasygnalizowano – pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Prokura powinna być – pod rygorem nieważności – udzielona na piśmie.
Prokurent może wykonywać czynności w imieniu przedsiębiorcy przed sądem, jak i przed każdym innym podmiotem, którym może być osoba fizyczna, osoba prawna czy tzw. „ułomna osoba prawna” (do takich podmiotów zalicza się spółki osobowe prawa handlowego, jak choćby spółka jawna, komandytowa czy partnerska).
Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Udzielenie prokury łącznej
przejdź do formularza »
Ustawodawca zastrzegł, że do zbycia przedsiębiorstwa, do dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie go do czasowego korzystania, jak również do zbywania i obciążania nieruchomości wymagane jest pełnomocnictwo do poszczególnej czynności. Można stwierdzić zatem, iż czynności prawne, które wywołują szczególnie daleko idące skutki, takie jak sprzedaż nieruchomości, wymagają dodatkowego umocowania.
Warto wiedzieć, że prokurentem może być wyłącznie osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych.
Wyróżnia się szczególne rodzaje prokury. Prokura jest łączna wówczas, gdy udzielono jej kilku osobom łącznie lub oddzielnie. Z prokurą oddziałową zaś mamy do czynienia wtenczas, gdy ograniczono ją do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa.
Jak każdy stosunek prawny, który oparty jest na więzi zaufania, także prokura podlega unicestwieniu poprzez odwołanie. Traci ona swój prawny byt również poprzez wygaśnięcie w przypadku wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru, ogłoszenia upadłości, otwarcia jego likwidacji oraz przekształcenia.
Zdolność udzielenia pełnomocnictwa przez prokurenta
Zakres umocowania wynikający z prokury (a więc katalog uprawnień prokurenta) został określony ustawowo, a przez to jest stypizowany i jednakowy dla każdego prokurenta (z wyjątkiem prokury oddziałowej, gdzie funkcjonowanie prokurenta zostało ograniczone do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa).
Jeżeli chodzi o zdolność prokurenta do udzielenia pełnomocnictw, rozumianą jako pewien wycinek z całego zakresu umocowania, wypadnie podkreślić, iż zgodnie z brzmieniem przepisów Kodeksu cywilnego prokurent nie ma możliwości ustanowienia prokury substytucyjnej ani przeniesienia wszystkich swoich uprawnień wynikających z przepisów prawa materialnego. Nie ma możliwości tym samym zarówno udzielenia nowych prokur przez prokurenta, jak też przeniesienia na inną osobę praw z prokury już udzielonej. Możliwe jest jednakowoż ustanowienie przez prokurenta pełnomocnika do poszczególnej czynności lub pewnego rodzaju czynności (w judykaturze odmawia się jednak możliwości udzielenia przez prokurenta pełnomocnictwa ogólnego, obejmującego umocowanie do czynności zwykłego zarządu). Wtenczas nowy pełnomocnik działa w imieniu i na rzecz przedsiębiorcy (nie na rzecz prokurenta). Podkreślono również w orzecznictwie, że nie istnieją ograniczenia w udzieleniu pełnomocnictwa procesowego przez prokurenta (które należy odróżnić od pojęcia pełnomocnictwa w rozumieniu prawa materialnego). Ustawodawca nie wyłączył przeto prawa prokurenta do udzielenia pełnomocnictwa o charakterze procesowym, które obejmuje umocowanie do występowania w imieniu mocodawcy w postępowaniu przed sądami czy organami administracji.
Podstawa prawna
Art. 98, art. 1091, art. 1092, art. 1093, art. 1094, art. 1095, art. 1096, art. 1097, art. 1098 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r., poz. 121 ze zm.).
Orzecznictwo
Postanowienie Sądu Okręgowego w Świdnicy z dnia 17 grudnia 2012 r., sygn. akt II Cz 1173/12, http://orzeczenia.ms.gov.pl.
