Decyzja o rozwodzie nie jest łatwa…
Decyzja o wszczęciu postępowania rozwodowego nie należy do najłatwiejszych. Wpływa na nią wiele czynników. Przyczyny podjęcia decyzji o rozwodzie mogą być różne: począwszy od niezgodności charakterów małżonków, poprzez nadużywanie alkoholu bądź narkotyków przez jednego z małżonka, uzależnienie od hazardu, a kończąc na zdradzie.
Rozkład pożycia małżeńskiego
Zgodnie z art. 56 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód. Zatem już z tego przepisu wynika, że aby sąd mógł orzec rozwód musi nastąpić zupełny i trwały rozkład pożycia. Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie zdefiniował ani pojęcia pożycia małżeńskiego, ani rozkładu pożycia małżeńskiego. Jednakże można przyjąć iż pożycie małżeńskiego to swego rodzaju wspólnota uczuć miłości, wzajemnego szacunku oraz zaufania oraz ze współżyciem fizycznym. Oczywiście nie można zapominać o finansach, wobec czego definicję pożycia małżeńskiego należy uzupełnić o pełną wspólnotę gospodarczą pomiędzy małżonkami. W przypadku, gdy pomiędzy małżonkami dochodzi do zaniku więzi małżeńskich lub też ich osłabienia to można mówić o rozkładzie pożycia małżeńskiego. Istotne dla postępowania rozwodowego jest ustalenie, czy doszło do zaburzeń w funkcjonowaniu któregokolwiek z powyżej wymienionych elementów. Łatwo sobie wyobrazić, że jeśli doszło do zdrady, to można przyjąć że pomiędzy małżonkami nie ma już miłości, wzajemnego szacunku.. czasami nawet te pozytywne uczucia przechodzą we wzajemną nienawiść. Z rozkładem pożycia małżeńskiego, jest trochę jak z domino – w momencie kiedy pierwszy element się przewraca kolejne również po kolei odpadają.. Łatwo to zobrazować prostym przykładem: żona dowiaduje się o niewierności męża, następnie żąda aby on się wyprowadził z domu, brak wspólnego mieszkania oczywiście wiąże się z brakiem zbliżeń pomiędzy małżonkami, oraz zerwana zostaje wspólnota gospodarczą itd. W takiej sytuacji sfera uczuć, fizyczna i gospodarcza zostają zerwane. Jednak czy to wystarczy aby sąd orzekł rozwód?
Kiedy sąd może odmówić orzeczenia rozwodu?
Kodeks rodzinny i opiekuńczy określa negatywne przesłanki rozwodowe, zwane również przeszkodami rozwodowymi. Negatywne przesłanki rozwodowe służą do obrony zagrożonego małżeństwa. Można je podzielić na obligatoryjne i fakultatywne. Obligatoryjność oznacza, że w przypadku zaistnienia negatywnej przesłanki rozwodowej orzeczenie rozwodu z mocy prawa jest całkowicie niedopuszczalne. Zgodnie z art. 56 § kodeksu rodzinnego i opiekuńczego pomimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Obowiązujące regulacje nie określają żadnych wyjątków od powyższej zasady. Ponadto należy wskazać, że dobro wspólnych małoletnich dzieci obejmuje: dzieci urodzone w czasie trwania małżeństwa, dzieci przysposobione (nie dotyczy dzieci jednego z małżonków, nawet gdyby były wychowywane wspólnie, a nie zostały prawnie przysposobione) oraz dzieci jednego z małżonków urodzone poza małżeństwem, ale które zostały uznane przez drugiego małżonka, bądź co do których ustalono sądownie ojcostwo współmałżonka. Oceniając, czy dobro dziecka nie stoi na przeszkodzie do orzeczenia rozwodu, należy brać pod uwagę stan istniejącego trwałego rozkładu, którego nie zmieni odmówienie rozwodu. W tym stanie rzeczy dobro dziecka nie sprzeciwi się rozwodowi, jeżeli środki dla jego wychowania są zapewnione i jeżeli kontakt dziecka z obojgiem rodziców nie będzie utrudniony.
Natomiast, jeśli chodzi o sprzeczność orzeczenia rozwodu z zasadami współżycia społecznego to pojęcie zasad współżycia społecznego jest pojęciem ocennym, nie ostrym. Uznaje się, że zasady współżycia społecznego są to określone wzorce postępowania, ustalone przez normy moralne lub obyczajowe. Przykładem takich norm, którymi kieruje się sąd orzekając o niedopuszczalności rozwodu może np. nieuleczalna choroba małżonka, w sytuacji, gdy jego stan wymaga udzielenia mu zarówno materialnej, jak i moralnej pomocy.
Z kolei, jeśli chodzi o przeszkodę fakultatywną, to została ona określona w 56 § 3, zgodnie z którym rozwód nie jest również dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. W przeciwieństwie do przeszkód obligatoryjnych, zaistnienie przeszkody fakultatywnej nie powoduje obligatoryjnego zakazu orzeczenia rozwodu, prawo to pozostawia ocenie sądu czy w danych okolicznościach orzeczenie rozwodu jest zasadne. Dopuszczalne jest orzeczenie rozwodu w sytuacji, gdy żąda go małżonek wyłącznie winny w sytuacji, gdy:
• małżonek niewinny wyraża zgodę na rozwód – zgoda musi być wyrażona w sposób jasny i wyraźny, może także być cofnięta przez tego małżonka, wówczas traktowana jest jakby nie została wyrażona;
• odmowa zgody jest w świetle okoliczności danej sprawy jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego – odmowa zgody jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, jeżeli nie znajduje ona uzasadnienia a jest podyktowana np. chęcią utrudnienia lub uniemożliwienia uzyskania rozwodu.
Podstawa prawna:
• art. 56 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 1964 nr 9 poz. 59)
