Winny rozwodu
Zgodnie z treścią art. 57 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. Jednakże na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy. Orzekając w przedmiocie winy sąd winien ustalić czy występuje sprzeczność zachowania się albo postępowania małżonka z normami prawnymi lub zasadami współżycia, określającymi obowiązki małżonków, a sprzeczności tej towarzyszy umyślność lub niedbalstwo tegoż małżonka. Nadto między takim zachowaniem się lub postępowaniem małżonka, a powstałym rozkładem pożycia małżeńskiego musi istnieć związek przyczynowy. Nie każde naruszenie obowiązków małżeńskich stanowić będzie o winie danego małżonka lecz tylko te, które miało wpływ na spowodowanie (bądź utrwalenie) rozkładu pożycia małżeńskiego.
Czy wina rozwodowa wpływa na dziecko?
Jak podkreślają przedstawiciele doktryny oraz polskie orzecznictwo, kwestia winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego nie ma większego wpływu na sytuację prawną dziecka rozwiedzionych. Sąd musi bowiem uregulować sytuację małoletniego niezależnie od tego, kto okazał się być winnym rozwodu lub gdy takiej winy w ogóle nie orzeczono. Jak stanowi art. 58 KRiO, w wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i o kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka. Sąd może pozostawić władzę rodzicielską obojgu rodzicom na ich zgodny wniosek, jeżeli przedstawili porozumienie i jest zasadne oczekiwanie, że będą współdziałać w sprawach dziecka.
Tylko dla małżonków
Kwestia winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego jest ważna tylko z punktu widzenia byłych już małżonków – tym samym odnosi się ona wyłącznie do ich stanu prawnego. Powierzenie w wyroku rozwodowym władzy rodzicielskiej nad dzieckiem stronom następuje na podstawie ustaleń faktycznych, charakteryzujących kwalifikacje rodziców oraz stan więzi emocjonalnych pomiędzy nimi i dzieckiem, a także ustaleń odnoszących się do dziecka, które wskazują jego wiek i stopień osiągniętego rozwoju umysłowego i emocjonalnego. W związku z tym wina któregokolwiek z rodziców małoletniego nie ma i nie może nigdy mieć wpływu na ustalenie wzajemnych relacji z dzieckiem. Wina decyduje tylko o relacjach pomiędzy jednym i drugim małżonkiem. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że nie wpływa ona ani w sposób pozytywny, ani negatywny na stan prawny dziecka lub wzajemne relacje pomiędzy nim, a jego rodzicami. Przykładowo zatem zakazanie rodzicom osobistej styczności z dzieckiem może być orzeczone wyjątkowo, np. gdy utrzymywanie osobistych kontaktów rodziców z dzieckiem zagraża jego życiu, zdrowiu, bezpieczeństwu bądź wpływa demoralizująco na dziecko. Nie wpływa jednak na to wina w rozkładzie pożycia małżeńskiego, lecz osobista relacja i dotychczasowe stosunki rodziców z małoletnim.
Podstawa prawna:
[art. 57, art. 58 k.r.o. (Dz.U. z 2012 r. Nr 788 j.t.)]
