Definicja niesamodzielności i osoby niesamodzielnej
Zgodnie z projektem niesamodzielność oznacza niezdolność do samodzielnej egzystencji, która wystąpiła nie później niż przed sześcioma miesiącami licząc od dnia złożenia wniosku o orzeczenie stopnia niesamodzielności i zakresu świadczeń oraz o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, wynikającą z naruszenia sprawności organizmu w następstwie choroby lub urazu, powodującą konieczność stałej lub długotrwałej opieki osób drugich w wykonywaniu czynności dnia codziennego w zakresie odżywiania, przemieszczania się, pielęgnacji ciała, oraz zaopatrzenia gospodarstwa domowego. Z kolei za osobę niesamodzielną będzie uznawana osoba posiadająca orzeczenie o jednym z trzech stopni niesamodzielności.
Trzy stopnie niesamodzielności
Według nowej ustawy osoby niesamodzielne byłyby kwalifikowane do trzech stopni niesamodzielności. Niesamodzielność I stopnia byłaby ustalana dla osób całkowicie niezdolnych do samodzielnego życia, wymagających stałej i całodobowej opieki. Osoby, które wymagają opieki ze względu na konieczność pielęgnacji ciała, odżywiania i przemieszczaniu się trzy razy dziennie w różnych porach byłyby zaliczane do niesamodzielności II stopnia. Z kolei niesamodzielność III stopnia byłaby orzekana dla osób potrzebujących opieki doraźnej, przynajmniej raz dziennie w dwóch rodzajach czynności.
Świadczenia opiekuńcze i świadczenia finansowe
Nowa ustawa przewiduje, że osobie niesamodzielnej i/lub jej osobie bliskiej mają przysługiwać świadczenia opiekuńcze albo świadczenia finansowe. Świadczeniami opiekuńczymi będą usługi w zakresie higieny ciała, odżywiania i mobilności i zaopatrzenia gospodarstwa domowego. Będą one mogły być udzielane w formie usług zwiększających autonomię i bezpieczeństwo osób niesamodzielnych, wspierania rodzin w sprawowaniu opieki nad jej niesamodzielnymi członkami, domowych usług opiekuńczych oraz opieki instytucjonalnej. Świadczenia finansowymi będą z kolei obejmować pokrycie kosztów składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne osoby bliskiej oraz refundację kwalifikowanych kosztów opieki. Według projektu kwalifikowanymi kosztami opieki będą opłata za sprawowanie opieki zastępczej, zakup środków pomocniczych niezbędnych do właściwej pielęgnacji ciała oraz środki przyznawane na podstawie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych a przeznaczane na wypożyczenie sprzętu rehabilitacyjnego lub urządzeń zwiększających mobilność i bezpieczeństwo osoby niesamodzielnej albo adaptację pomieszczeń do potrzeb osoby niesamodzielnej.
Czek opiekuńczy
Na opłacenie realizacji wszystkich w/w świadczeń opiekuńczych osobie niesamodzielnej lub jej osobie bliskiej będą przysługiwały czeki opiekuńcze o wartości zależnej od orzeczonego stopnia niesamodzielności Czeki opiekuńcze będzie wydawał ośrodek pomocy społecznej właściwy dla miejsca korzystania z opieki przez osobę niesamodzielną. Co ważne osoba, której zostanie przyznane świadczenie z tytułu niesamodzielności straci, na okres korzystania z tego świadczenia, prawo do zasiłku pielęgnacyjnego albo dodatku pielęgnacyjnego przyznanego na podstawie odrębnych przepisów. Jeszcze nie wiadomo, jaką wartość będzie miał taki czek opiekuńczy. Posłowie podają kwoty od 400,-zł do 1200,-zł. Rozpatrywane są różne warianty ale twórcy ustawy uzależniają wysokość wsparcia od kondycji finansowej całego budżetu.
