Zgodnie z treścią art. 982 Kodeksu cywilnego, spadkodawca może w testamencie włożyć na spadkobiercę lub na zapisobiercę obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem – jest to tzw. polecenie. Polecenie w odróżnieniu do zapisu nie powoduje przysporzenia majątkowego, dotyczy także wyłącznie spadkobierców i zapisobierców. Polecenie może przybrać tak postać majątkową, jak i niemajątkową. Powyższa instytucja jest jednak trudna do scharakteryzowania pod względem prawnym, przede wszystkim dlatego, iż polecenie nie może być utożsamiane ze stosunkiem zobowiązaniowym. Tym samym oznacza to, że wola spadkodawcy, co do wyznaczenia konkretnego zachowania spadkobiercom, nie zawsze musi być przez nich respektowana. Jednocześnie treść polecenia testamentowego nie może być wykonana w drodze tzw. przymusu, tak jak ma to nierzadko miejsce przy zobowiązaniach cywilnoprawnych (które nie są dobrowolnie wykonywane przez strony umowy).
W praktyce polecenie może polegać na konieczności dalszego prowadzenia działalności zmarłego, podjęcia wyznaczonych studiów, przygarnięcia jego domowników, czy zaopiekowaniu się pozostawionymi przez spadkodawcę zwierzętami. W przypadku polecenia polegającego na zaniechaniu może to być np. powstrzymywanie się od wyjazdu za granicę, czy nie podejmowanie pracy w określonym zawodzie.
Powtórz sPrawnie, skutecznie i przyjemnie zagadnienia z Kodeksu cywilnego
zaloguj się lub zarejestruj »
P.S. Podobno: " Po pierwsze – uczyć się, po drugie – uczyć się i po trzecie – uczyć się."
Wykonania polecenia może żądać każdy ze spadkobierców, jak również wykonawca testamentu, chyba że polecenie ma wyłącznie na celu korzyść obciążonego poleceniem. Jeżeli polecenie ma na względzie interes społeczny, wykonania polecenia może żądać także właściwy organ państwowy. Z powyższego wynika zatem, że osoba na rzecz której ustanowiono polecenie nie może w żaden skuteczny i przewidziany prawem sposób domagać się jego wykonania.
Polecenie może zostać uczynione pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu. Ziszczenie się warunku nie ma mocy wstecznej, chyba że inaczej zastrzeżono. Warunkowo uprawniony może wykonywać wszelkie czynności, które zmierzają do zachowania jego prawa. Jeżeli czynność prawna obejmująca rozporządzenie prawem została dokonana pod warunkiem, późniejsze rozporządzenia tym prawem tracą moc z chwilą ziszczenia się warunku o tyle, o ile udaremniają lub ograniczają skutek ziszczenia się warunku. Jednakże gdy na podstawie takiego rozporządzenia osoba trzecia nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowiązku, stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie osób, które w dobrej wierze dokonały czynności prawnej z osobą nieuprawnioną do rozporządzania prawem. Jeżeli strona, której zależy na nieziszczeniu się warunku, przeszkodzi w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego ziszczeniu się warunku, następują skutki takie, jak by warunek się ziścił. Jeżeli strona, której zależy na ziszczeniu się warunku, doprowadzi w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego do ziszczenia się warunku, następują skutki takie, jak by warunek się nie ziścił. Warunek niemożliwy, jak również warunek przeciwny ustawie lub zasadom współżycia społecznego pociąga za sobą nieważność czynności prawnej, gdy jest zawieszający; uważa się za nie zastrzeżony, gdy jest rozwiązujący. W odniesieniu do terminu – termin oznaczony w dniach kończy się z upływem ostatniego dnia. Jeżeli początkiem terminu oznaczonego w dniach jest pewne zdarzenie, nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu dnia, w którym to zdarzenie nastąpiło. Termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było – w ostatnim dniu tego miesiąca. Jednakże przy obliczaniu wieku osoby fizycznej termin upływa z początkiem ostatniego dnia. Jeżeli termin jest oznaczony na początek, środek lub koniec miesiąca, rozumie się przez to pierwszy, piętnasty lub ostatni dzień miesiąca. Termin półmiesięczny jest równy piętnastu dniom. Jeżeli termin jest oznaczony w miesiącach lub latach, a ciągłość terminu nie jest wymagana, miesiąc liczy się za dni trzydzieści, a rok za dni trzysta sześćdziesiąt pięć. Jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy, termin upływa dnia następnego. Jeżeli skutki czynności prawnej mają powstać w oznaczonym terminie, stosuje się odpowiednio przepisy o warunku zawieszającym. Jeżeli skutki czynności prawnej mają ustać w oznaczonym terminie, stosuje się odpowiednio przepisy o warunku rozwiązującym.
