Na czym polega przyrzeczenie publiczne?
Przyrzeczenie publiczne to jednostronne zobowiązanie, zgodnie z którym osoba przyrzekająca zobowiązuje się do świadczenia (np. nagrody) w zamian za spełnienie określonej czynności lub określonego rezultatu. Wyróżnia się dwa rodzaje przyrzeczenia publicznego
– przyrzeczenie zwykłe – polegające na publicznym przyrzeczeniu nagrody za wykonanie określonej czynności (działania lub zaniechania) lub określonego rezultatu (dzieła),
– konkurs – polegający na publicznym przyrzeczeniu nagrody za najlepszy rezultat (dzieło) z określonym terminem ubiegania się o nagrodę.
Przyrzeczenie kieruje się do nieokreślonego kręgu osób, jeśli przyrzekający nie wskazuje konkretnych osób, które mogą ubiegać się o nagrody. Nie oznacza to jednak, że taka grupa nie może być jednak bardziej dookreślona. Należy pamiętać, że przyrzeczenie publiczne wymaga takiego podania do publicznej wiadomości warunków ubiegania się o nagrodę, aby mogły one dotrzeć do wszystkich osób, które posiadają zdolność wykonania danego działania lub rezultatu, spełniającego warunki określone przez przyrzekającego nagrodę. Można tego dokonać poprzez prasę, radio, telewizję, Internet, na wiecu, zgromadzeniu czy zebraniu.
Odwołanie przyrzeczenia
Jeżeli w przyrzeczeniu nie był oznaczony termin wykonania czynności ani nie było zastrzeżenia, że przyrzeczenie jest nieodwołalne, przyrzekający może je odwołać. Odwołanie powinno nastąpić przez ogłoszenie publiczne w taki sam sposób, w jaki było uczynione przyrzeczenie. I tak gdy ogłoszenie o nagrodzie widniało w prasie, jego odwołanie powinno również być dokonane w ten sam sposób. Trzeba mieć jednak na uwadze, że odwołanie jest bezskuteczne względem osoby, która już wcześniej wykonała tę czynność, np. jeśli znalazca przyprowadził psa do jego właściciela, ten nie może już posłużyć się argumentem, że właśnie złożył odwołanie.
Za wykonanie czynności należy się nagroda
Warto wiedzieć, że jeżeli czynność wykonało kilka osób niezależnie od siebie, każdej z nich należy się nagroda w pełnej wysokości, chyba że została przyrzeczona tylko jedna nagroda. W sytuacji, gdy przyrzeczona była tylko jedna nagroda, otrzyma ją osoba, która zgłosi się pierwsza. W razie jednoczesnego zgłoszenia się kilku osób, przyrzeczone świadczenie otrzyma ta osoba, która pierwsza wykonała tę czynność. Jeżeli czynność wykonało kilka osób wspólnie, w razie sporu sąd może odpowiednio podzielić nagrodę.
Konkurs jako szczególna forma przyrzeczenia publicznego
Szczególną formą przyrzeczenia jest publiczne przyrzeczenie nagrody za najlepsze dzieło lub za najlepszą czynność, czyli konkurs. W takiej sytuacji ocena, czy i które dzieło lub czynność zasługuje na nagrodę należy do przyrzekającego, chyba że w przyrzeczeniu nagrody zastrzeżono inaczej. Przyrzekający może również nabyć własność nagrodzonego dzieła, jednak tylko wtedy, gdy zastrzegł to w przyrzeczeniu. W takiej sytuacji nabycie własności następuje z chwilą wypłacenia nagrody. Należy pamiętać, że publiczne przyrzeczenie nagrody za najlepsze dzieło lub za najlepszą czynność jest bezskuteczne, jeśli nie został w nim oznaczony termin, w ciągu którego można ubiegać się o nagrodę.
Obietnice wyborcze to nie przyrzeczenie
Warto wiedzieć, że zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego obietnice wyborcze, czyli swego rodzaju przyrzeczenia publiczne nie są czynnościami, które powodują skutki cywilnoprawne (poza ewentualnym naruszeniem dóbr osobistych). Jeśli więc kandydat na radnego lub prezydenta składa jakieś obietnice, a więc przyrzeka społeczeństwu, wyraża jedynie swoją gotowość ich urzeczywistnienia, a niezrealizowanie programu wyborczego nie pociąga za sobą odpowiedzialności cywilnej.
Podstawa prawna:
art. 919-921 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 121 ze zm.).
