Brzmienie regulacji
Zgodnie z przepisem art. 592 § 1 k.c. sprzedaż na próbę albo z zastrzeżeniem zbadania rzeczy przez kupującego poczytuje się w razie wątpliwości za zawartą pod warunkiem zawieszającym, że kupujący uzna przedmiot sprzedaży za dobry. W braku oznaczenia w umowie terminu próby lub zbadania rzeczy sprzedawca może wyznaczyć kupującemu odpowiedni termin.
Jeżeli kupujący rzecz odebrał i nie złożył oświadczenia przed upływem umówionego przez strony lub wyznaczonego przez sprzedawcę terminu, uważa się, że uznał przedmiot sprzedaży za dobry (art. 592 § 2 k.c.).
Warunek zawieszający
Omawiany przepis art. 592 k.c. porusza kwestię warunku zawieszającego. Należy zatem nieco przybliżyć znaczenie tej instytucji prawnej.
W świetle art. 89 k.c. powstanie lub ustanie skutków czynności prawnej można uzależnić od zdarzenia przyszłego i niepewnego, czyli warunku.
Przez warunek należy zatem rozumieć zawarte w treści czynności prawnej postanowienie, które uzależnia powstanie lub ustanie skutków prawnych owej czynności od zdarzenia przyszłego i niepewnego. W literaturze wskazuje się, że postanowienie omawiane może mieć następujące brzmienie: „osoba A podaruje osobie B księgozbiór, jeżeli osoba B ukończy studia” lub „osoba E sprzeda osobie F samochód, jeżeli osoba F uzyska prawo jazdy” lub „osoba C wynajmie osobie D mieszkanie, jeżeli osoba C wyjedzie na staż za granicę”. W literaturze przedmiotu podkreślono również, że nie są warunkami: postanowienia czynności prawnej dotyczące zdarzeń, które już nastąpiły albo następują w chwili składania oświadczenia woli, chociażby nie były stronie znane; postanowienia dotyczące zdarzeń, które muszą nastąpić, a więc są pewne (np. zachód słońca); postanowienia dotyczące warunków prawnych, to znaczy takie, według których nie strona uzależnia powstanie lub ustanie skutku prawnego od określonego zdarzenia, lecz ustawa (zob. B. Ziemianin, Z. Kuniewicz, Prawo cywilne. Część ogólna, Ars boni et aequi, Poznań 2007, wyd. I, s. 189).
Ratio legis sprzedaży na próbę
Jak wskazuje art. 592 k.c. strony mogą zawrzeć umowę sprzedaży z zastrzeżeniem zbadania rzeczy przez kupującego. Umowę taką poczytuje się – w razie wątpliwości – za zawartą pod warunkiem zawieszającym, że kupujący uzna przedmiot sprzedaży za dobry w terminie oznaczonym w umowie, a w braku jego określenia – w terminie wyznaczonym przez sprzedawcę, bądź też nie złoży w żadnym z tych terminów stosownego oświadczenia. Uznanie rzeczy za odpowiednią zależy – w zasadzie – wyłącznie od niczym nieskrępowanej woli kupującego (jego gustu, upodobania, rozeznania). Sąd trafnie zwrócił uwagę na to, że celem zastrzeżenia zbadania rzeczy nie jest zapewnienie kupującemu możliwości sprawdzenia jej pod kątem ewentualnych wad. Aprobata rzeczy nie ma bowiem znaczenia dla odpowiedzialności z tytułu rękojmi (zob. uzasadnienie wyroku SN z 18 czerwca 2010 r., sygn. akt: V CSK 433/09).
Podstawa prawna
Art. 89, art. 592 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r., poz. 121).
Literatura
B. Ziemianin, Z. Kuniewicz, Prawo cywilne. Część ogólna, Ars boni et aequi, Poznań 2007, wyd. I.
Orzecznictwo
Wyrok Sądu Najwyższego z 18 czerwca 2010 r., sygn. akt: V CSK 433/09.
