Spis treści
Geneza zmian
Zdaniem projektodawców, wprowadzenie ustawą z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami zwiększonych wymogów dotyczących kwalifikacji osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi, a także stosunkowo niskie sankcje za prowadzenie pojazdów bez odpowiednich uprawnień prowadzą do znacznego zwiększenia zjawiska coraz większej liczby osób zatrzymywanych przez organy kontroli ruchu drogowego w trakcie prowadzenia pojazdów bez posiadania stosownych uprawnień. Taka sytuacja jest powodem wielu negatywnych zjawisk społecznych, przede wszystkim znacznego pogorszenia stanu bezpieczeństwa w ruchu drogowym.
Proponowane zmiany w Kodeksie wykroczeń
Obecne unormowania art. 94 § 1 i 2 Kodeksu wykroczeń wskazują, że ten, kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu prowadzi pojazd, nie mając do tego uprawnienia, podlega karze grzywny. Tej samej karze podlega, kto prowadzi na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu pojazd pomimo braku dopuszczenia pojazdu do ruchu.
Posłowie proponują jednak dodanie regulacji prawnych, w świetle których ten, kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu prowadzi pojazd mechaniczny, nie mając do tego uprawnienia, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 3.000 zł.
Jeśli sprawca popełni wykroczenie, o którym mowa wyżej, będąc uprzednio ukaranym za prowadzenie pojazdu mechanicznego na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu bez posiadania uprawnienia, można orzec także zakaz prowadzenia pojazdów. W razie popełnienia tego wykroczenia można również orzec przepadek pojazdu mechanicznego, którym kierował sprawca. Orzeczenie przepadku pojazdu mechanicznego nie stanowiącego własności sprawcy jest możliwe jedynie wtedy, gdy kierował nim nie mając do tego uprawnień za zgodą właściciela.
Uzasadnienie konieczności wprowadzenia zmian w Kodeksie wykroczeń
Zdaniem posłów, konieczne jest zwiększenie sankcji za kierowanie pojazdem mechanicznym bez posiadania wymaganych uprawnień (np. prawa jazdy, pozwolenia na kierowanie tramwajem czy karty motorowerowej)na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu, w postaci kary aresztu, ograniczenia wolno albo grzywny nie niższej niż 3.000 zł. Ponadto, w stosunku do osoby, która kierowała pojazdem mechanicznym bez posiadania stosownych uprawnień po raz kolejny, co zostało stwierdzone przez właściwe organy kontroli ruchu drogowego, wobec takiego sprawcy będzie mógł być orzeczony środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów, który zgodnie z art. 29 ustawy Kodeks wykroczeń może zostać orzeczony na okres od 6 miesięcy do 3 lat. Wprowadzenie takiej możliwości stanowi reakcję na naganne zjawisko nagminnego prowadzenia pojazdów mechanicznych bez prawa jazdy, wskutek stosunkowo niskiej kary, jaka grozi za tego rodzaju czyn. Istnieje bowiem grupa sprawców, którzy celowo nie decydują się przystąpić do kursu i egzaminu na prawa jazdy, gdyż jest to dla nich bardziej opłacalne (ryzyko zatrzymania jest w opinii takich osób o wiele mniejszej niż koszt ekonomiczny i emocjonalny przystąpienia do kursu oraz egzaminu na prawo jazdy, który muszą ponieść).
Przedmiotem ochrony proponowanej regulacji jest bezpieczeństwo ruchu drogowego na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, które jest zagrożone przez kierującego pojazdem nieposiadającego umiejętności bezpiecznego prowadzenia pojazdu mechanicznego. Przedstawiona regulacja wprowadza również dodatkowe narzędzia, w które wyposaża sąd orzekający w sprawie kierowania pojazdem mechanicznym bez posiadania stosownych uprawnień:
- po pierwsze sprawca w okresie zakazu nie będzie mógł uzyskać uprawnień do kierowania pojazdami,
- po drugie zaś, co może być ważniejsze w świetle faktu, iż wielu takich sprawców w ogóle nie decyduje się na zdobycie uprawnień – prowadzenia pojazdu w okresie zakazu będzie stanowiło czyn zabroniony określony w art. 244 Kodeksu karnego, zagrożony karą pozbawienia wolności do lat 3.
Zmiany maja także objąć ustawę Prawo o ruchu drogowym
Konsekwencją proponowanych zmian ustawy Kodeks wykroczeń jest również konieczność zmiany ustawy Prawo o ruchu drogowym w zakresie ewidencji osób wobec których zostało stwierdzone, iż prowadziły pojazd bez posiadania stosownych uprawnień.
Przewidywane skutki wprowadzenia proponowanych przez posłów zmian
Skutkiem społecznym wprowadzenia proponowanej ustawy zmieniającej w życie będzie spadek liczby zatrzymań osób, które kierują pojazdami mechanicznymi na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu bez posiadania odpowiednich uprawnień ze względu na znaczne zwiększenie sankcji pieniężnej grożącej za taki czyn. Dodatkowy skutek powinna odnieść również obawa przed orzeczeniem zakazu prowadzenia pojazdów na przyszłość.
Ewentualne wejście w życie zmian
Jeżeli zmiany zostałyby uchwalone, a następnie podpisane przez Prezydenta, ustawa ta weszłaby w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia.
Podstawa prawna:
Art. 1 i art. 2 projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks wykroczeń oraz ustawy – Prawo o ruchu drogowym wraz z uzasadnieniem, druk sejmowy nr 3156.
